Ο θάνατος του πρώην πρωθυπουργού, νικητή δις σε εθνικές εκλογές και κυβερνήτη του τόπου επί οκταετία μοιραία ενεργοποίησε μνήμες για τα πεπραγμένα του, ενώ οδήγησε την κυβέρνηση στην απόφαση να κηρύξει τετραήμερο εθνικό πένθος.

Η κουβέντα της αποτίμησης του έργου του εκλιπόντος είναι μεγάλη αν όχι αχανής. Διότι άλλα καταθέτουν οι μεν, άλλα υποστηρίζουν οι δε και κυρίως άλλα θα λέγονταν αν είναι είχε εγκαταλείψει τα εγκόσμια νωρίτερα, π.χ. το 2005, και πιθανότατα άλλα θα διατυπωθούν μετά από 20 έτη, ιδιαίτερα αν προστεθούν χρήσιμα στοιχεία που τώρα είναι άγνωστα ή υπο-υπερτιμημένα.

Το τέλος του ημερολογιακού έτους συχνά λειτουργεί απολογιστικά, ενίοτε και απολογητικά. Αναλογιζόμαστε τα πεπραγμένα. Σαν να έρχεται η αριθμητική να επιβάλει τη λογική της. Κάποιοι προσθέτουν κέρδη, άλλοι αφαιρούν πρόσωπα, κάποιοι πολλαπλασιάζουν εμπειρίες και άλλοι διαιρούν και βασιλεύουν.

Το άγνωστο του μέλλοντος περιμένει πάντα μπροστά μας. Άλλοι το ντύνουν με φωτεινή αισιοδοξία, ενώ για κάποιους παραμένει βαρύ και σκοτεινό. Συχνά εξαρτάται από το πόσο γεμάτη είναι η τσέπη ή πόσο άδεια είναι η ψυχή, πόσο βαριές είναι οι αποσκευές της μνήμης, ή πόσο ελαφρύ είναι το ρετιρέ του κορμιού μας.

Ο Κάρολος Ντίκενς και ο Κάρολος Μαρξ ήταν σχεδόν σύγχρονοι. Έζησαν 52 κοινά έτη, από το 1818, έτος γέννησης του Μαρξ έως το 1870, έτος θανάτου του Ντίκενς. Ταυτόχρονα για αρκετά χρόνια, μετά το 1849 βρέθηκαν και οι δυο στην Μ. Βρετανία. Ένα άλλο κοινό στοιχείο τους ήταν πως διακόνησαν το λειτούργημα της δημοσιογραφίας, ενώ άφησαν πίσω τους και τεράστιο συγγραφικό έργο. Τέλος, ο μεν Ντίκενς απέκτησε δέκα παιδιά, ο δε Μαρξ μόνον επτά.

Βρισκόμαστε στην κορύφωση της πρώτης βιομηχανικής επανάστασης, πρωτοπόρο το νησί στην οικονομική αυτή έκρηξη και όλα όσα την συνοδεύουν. Με πολύ λίγες λέξεις είναι η άνοδος της αστικής σε κυρίαρχη, ο υπέρμετρος πλουτισμός λίγων και η εξαθλίωση κάθε μέλους, κάθε φύλου, κάθε ηλικίας της εργατικής τάξης. Παρόντες, παρατηρητικοί, πληροφορημένοι, καλλιεργημένοι και ενδιαφερόμενοι οι δυο Κάρολοι αντέδρασαν στα φαινόμενα της εποχής τους.

Η επιμονή απογόνων, των οποίων οι πρόγονοι κατείχαν ύπατα αξιώματα στο παρελθόν, να αποκτήσουν ελληνική ιθαγένεια είναι ενοχλητική. Μολοντούτο το κόμμα που κυβερνά τον τόπο, έκανε αποδεκτή την κίνηση, κλείνοντας το δεξιό οφθαλμό στους ηλικιωμένους ψηφοφόρους του, προσπαθώντας ταυτόχρονα να σφραγίσει και κάποιες διαρροές προς τα δεξιότερα κλιμάκια της συντήρησης. Αναμενόμενο, κάπως.

Μισόν αιώνα μετά την ανεπίστροφη απαλλαγή από τους αλλοδαπούς, ελκόντων την καταγωγή εκ Γερμανίας, Ρωσίας, Δανίας, γαλαζοαίματους, υφίσταται αυτή η φορτική, εκνευριστική και αδικαιολόγητη προσκόλληση των απογόνων τους. Το θέμα έγινε έτι ενοχλητικότερο από την επιλογή επωνύμου. Χάθηκε κάτι σε Γλυξβούργος, σε Δεγρεσίδης ώστε να τιμήσουν τους ξεριζωμένοι αδελφούς, ή σε Βασιλόπουλος ή Βασιλάκος, κάτι σαν ζουμερό υβρίδιο ανάμεσα στην παλαιά Ελλάδα και τις ανακτορικές ρίζες; Το unfair της ο ονοματοδοσίας το έθεσε και ο καθηγητής Ν. Αλιβιζάτος αρκετά διακριτικά στη τέταρτη σελίδα του σημερινού φύλλου της «Καθημερινής”. Αντιθέτως ο όμορος με το μονόστηλο του συνταγματολόγου συντάκτης, περιέφερε υπερηφάνως το λιβανιστήρι των κυβερνητικών επιλογών τε και τας αγαθάς προθέσεις των απογόνων.