Tο «Ακρόπολις» με πήρε από το χεράκι τότε που συλλάβιζα τους τίτλους στο «Βολάν» και με έφτασε στην εποχή των on line, split αποτελεσμάτων.
Από τις μέρες που υπήρχαν δεκάδες χωριά δίχως τηλέφωνο, χωρίς σύνδεση με το οδικό δίκτυο με  την επικοινωνία να γίνεται με ζώα, μέχρι τώρα που τα χωριά της Σαμαρίνας έχουν  wi-fi. Μέχρι τις μέρες μας, όπου τόποι εκτοπισμού έχουν μετατραπεί σε θερινούς ή χειμερινούς εκλεκτούς τουριστικούς προορισμούς.

^{Μάιος 1973. Ο J. L. Therier ανεβαίνει από τα Πίσια όπως μαρτυρούν οι πινακίδες}

Οι «Ακροπολικές» μου παραστάσεις ξεκινούν από το Ι' Ακρόπολις, και φθάνουν έως τις μέρες μας. Αυτό δεν με κάνει, απαραίτητα, ούτε γνώστη, ούτε αλάνθαστο κριτή. Μου δίνουν όμως το δικαίωμα να μπορώ να συγκρίνω εποχές, ανθρώπους και νοοτροπίες. Το αν η κρίση (μου) είναι «σωστή» είναι άλλο θέμα.

Συζητούσαμε στο περιοδικό πως θα καλύψουμε δημοσιογραφικά το 61ο. Διότι, τι να βγεις,  ως μηνιαίο περιοδικό, να πεις, τρεις εβδομάδες μετά τον αγώνα; και η ιδέα ήρθε από εκεί που δεν την περίμενες, με την έννοια ότι αυτός που την εξέφρασε δεν έχει ιδιαίτερους δεσμούς με τους αγώνες.

«Δεν φωνάζετε τον Αρωνίτη που έχει φωτογραφίσει δεκάδες, που δεν έχει καμιά άλλη ιδιότητα πέραν του φανατικά ανιδιοτελούς εραστή του αγώνα, να κάνετε μια κουβέντα;» ακούστηκε η διευθυντική φωνή δίνοντας λύση.

Έχοντας μέσα στους φωτογραφικούς του σάκους τη σκόνη από 40 Ακρόπολις, ο Τάσος Αρωνίτης, κατέχει αναμφίβολα μια συμπυκνωμένη εμπειρία. Kατ' ουσίαν είναι 39 και το τελευταίο. Κάτσαμε λοιπόν, ο  Τάσος, ο Πάνος Διαμάντης και η ταπεινότητά μου και κάναμε μια κουβέντα.

Η συνάντηση έγινε την επαύριο του θανάτου του Γιώργου Ραπτόπουλου. Μοιραία, ξεκινήσαμε μουδιασμένα και κλείσαμε καλύτερα, έτσι, σαν εάν είδος θεραπείας αφού μνημονεύσαμε και τόσους άλλους, που δεν είναι πια εν ζωή.

Ν.Σ.Ζ.: Πες στον Πάνο, την ιστορία για το πρώτο σου Ακρόπολις.

Τ.Α. Ναι είχε πλάκα. Μάιος '72, και το 20ο ξεκινάει τα μεσάνυχτα. Είμαι 15 και μισό, βάζω, όπως οι φυλακισμένοι, δυο μαξιλάρια κάτω από τα σκεπάσματα για να φανεί ότι κοιμάμαι, φεύγω κρυφά από το σπίτι και τους γονείς μου. Πάω περπατώντας στην Διονυσίου Αρεοπαγίτου. Είδα ότι είδα, μαγεύτηκα, με σημάδεψε. Επέστρεψα πάλι περπατώντας, χωρίς ευτυχώς να με πάρουν χαμπάρι. Εννοείται ότι μετά από χρόνια το εξομολογήθηκα στους δικούς μου.

^{Τουλάχιστον άλλη  μια χρονιά, πέρα από το ’56, το ‘64 και το ’72, το Ακρόπολις εκκίνησε νύχτα. Ήταν την Πέμπτη 20 Μαίου του ’65,  απ’ όπου και η εικόνα του Αλ. Μίχου  με τον Κ. Μάνθο που κατεβαίνουν με την Ferrari 250 GT την ράμπα από την Δ. Αρεοπαγίτου. Θα εγκαταλείψουν στο Βόλο από σπασμένο αμορτισέρ. (φωτό Φ.Φ/Γ.Κ.)}

Π.Δ. Τα επόμενα;

Ε! το '73 τράβηξα και φωτογραφίες. Με μια δανεική Luna στην ανηφόρα της Αποστόλου Παύλου  που τώρα είναι πεζόδρομος και σήκωσα για πρώτη φορά μηχανή στοχεύοντας τις γαλάζιες μπερλινέτες από τη Διέππη. Το '75 και το '76 πήγα ακόμα πιο μακρυά! Φωτογράφισα στον Άγιο Μερκούριο, που η κατηφόρα του προς Αφίδνες, ήταν ακόμα χώμα. Τότε μάλιστα κέρδισα τα πρώτα μου χρήματα.

Τραβούσα με μια Zenit χωρίς μοτέρ φυσικά. Ήταν μια σεκάνς από εικόνες, όπου η Ένη Σεφερλή που έτρεχε με τον Αλέκο Τσαντούλα  και την Α110 κλείνει άθελά της  τον Τζώνυ με την Ascona. Φτιάχνω λοιπόν ένα κοντάκτ, πηγαίνω άγνωστος εν μέσω αγνώστων στην πλατεία Κάνιγγος, ανεβαίνω στα γραφεία της Ελφίνκο και ζητώ τον Πεσμαζόγλου.

Έρχεται η γραμματέας του, της λέω τι θέλω και σε λίγο εμφανίζεται και ο Τζώνυ . Βλέπει τις εικόνες μου κάνει την παραγγελία για πέντε ή έξι σειρές και την επόμενη μέρα μου δίνει 2.700 Δρχ. Ποσό αστρονομικό για την εποχή και για τα οικονομικά μου, με τα οποία αγόρασα κυρίως φιλμς και φωτογραφικά χαρτιά. Πέντε μέτρα φιλμ, τότε, στοίχιζαν 41 δρχ.!

^{Από το 24ο (’77), Η διέλευση του αγώνα μέσα από τα χωριά τότε, ήταν μέγα γεγονός αν όχι γιορτή. Δεν σήμαινε όμως ότι θα σταματούσαν και οι εργασίες του θερισμού. Η εικόνα από το τέλος της 3ης  ε.δ. του αγώνα, Λουκίσια (17,77 χλμ.) λίγο πριν την είσοδο στο χωριό Μουρίκι.  (φωτό Τ.Α.)}

Ν.Σ.Ζ. Πες και πως δούλευες τότε.

Τ.Α. Ο Νικόλας το 'χει δει. Στο μικρό μας ισόγειο διαμέρισμα, υπήρχε ένα χώρος κυριολεκτικά ένα  επί ένα, κάτω από το κλιμακοστάσιο και εκεί είχα στήσει ένα πρωτόγονο εργαστήριο εμφάνισης και εκτύπωσης. Μαυρόασπρα φυσικά, τα έγχρωμα ήταν απλησίαστα.
Το '77 έγινε ένα μεγάλο βήμα. Με τον Νικόλα δουλεύαμε στους «4Τροχούς», εγώ φωτογράφιζα, εκείνος έγραφε, αλλά κάναμε και μια συνεργασία με την «Αυγή». Ήταν η πρώτη φορά που εφημερίδα της Αριστεράς θα έκανε ρεπορτάζ για το Ακρόπολις. Θυμάμαι μάλιστα ότι μας έδωσαν τα έξοδά μας. Καύσιμα δηλαδή κυρίως και κάτι λίγα που περίσσεψαν για φαγητό. Για διαμονή ούτε λόγος, δεν ήταν αντικείμενο συζήτησης. Είχε από την οικογένειά του ο Νικόλας ένα Clubman estate. Για ύπνο, ρίχναμε τα πίσω καθίσματα, βολευόμαστε όπως - όπως για λίγες ώρες στον ενιαίο χώρο του πορτμπαγκάζ και όλη μέρα στους δρόμους. Γκραν σουξέ. Νιώθαμε πολύ όμορφα, είχαμε ένα αίσθημα μεγάλης ελευθερίας και κάτι καταλαβαίναμε, θαρρώ, από μια Ελλάδα που άλλαζε.

Το '78 επαναλάβαμε, με πολύ καλύτερη οργάνωση. Εγώ ακόμα στους «4Τροχούς», ο Νικόλας στο «Auto εξπρές» και στην «Καθημερινή». Ακόμα πληρέστερα, με ρεπορτάζ που έγιναν πεντάστηλα στην πρώτη σελίδα. Στριφνός αγώνας από την πλευρά των ελληνικών ελπίδων για μια διάκριση καθώς και τα τρία δυνατά μας πληρώματα τουμπάρισαν. Ο «Ιαβέρης» με το Escort στη Ριτσώνα, ο Γιώργος με την Βιολέτα στο γεφυράκι μετά την Καλαμπάκα προς Δεσκάτη και ο Τάσος με την «Μπουμπού» στον λασπωμένο Αγ. Παντελεήμονα. Ατυχώς χάθηκε το φίλμ, με την εικόνα της τουμπαρισμένης Stratos, κάπου παράπεσε. Eύστοχος τίτλος τότε: «Οι Ελληνικές ελπίδες ανετράπησαν». Η δεκαετία θα κλείσει χώρια από τον Νικόλα. Εγώ φαντάρος κατάφερα και πήρα μια άδεια και φωτογράφισα στην Πάρνηθα, ο Νικόλας συμμετείχε στο 26ο.
Έκτοτε δεν έχασα αγώνα. Τους είδα, τους φωτογράφισα όλους μέχρι σήμερα.

^{Με φόντο αφίσα του θεατρικού έργου του Γιώργου Διαλεγμένου «Χάσαμε τη θεία στοπ», ένστολος σε άσκηση εξουσίας κατά νεαρού ποδηλάτη. Ελλάδα  Καρδίτσα, Μάιος ’77. Ο κόσμος στους δρόμους για να δει τα «ράλια», η Ελλάδα προσπαθεί να ξεφύγει από τα φαντάσματα του παρελθόντος .  (φωτό Ν.Σ.Ζ.)}

Π.Δ. Πείτε μου το εξής: Τι γινόταν τότε με τα έκτακτα καιρικά φαινόμενα, τις ακυρώσεις των ε.δ. τα μέτρα ασφαλείας.

Ν.Σ.Ζ. Υπάρχουν πολλές περιπτώσεις ακυρώσεων ε.δ. λόγω καιρού ή κατολισθήσεων, αλλά αν έχεις 50 εταπ το να ακυρώσεις 3 ή 4 δεν σημαίνει κάτι. Δεν γινόταν θέμα. Αν έχεις όμως εννιά και ακυρώσεις τις τρείς, ε! Είναι σημαντικό ποσοστό. Σε ότι αφορά τα θέματα ασφαλείας, δεν υπήρχαν ενδιάμεσοι, ή έστω ελάχιστοι, θυμάμαι σε κάποιες διασταυρώσεις χωροφύλακες να δείχνουν το δρόμο, ήταν διαφορετικά τα πράγματα.

Δεν υπήρχε αυτή η πρόνοια, αυτή η σχεδόν εμμονή με την ασφάλεια. Και δεν ήταν τόσο αργοί οι αγώνες τότε. Κάθε άλλο. Σήμερα όμως με τα στάνταρτς που υπάρχουν αν δεν μπορεί να σηκωθεί το ελικόπτερο, αν δεν μπορεί να περάσει το ασθενοφόρο, δεν το συζητά ο οργανωτής. Κι αυτό το λέω επειδή ακούστηκαν λόγοι κριτικής απέναντι στους οργανωτές του 61ου.

Τ.Α. Δεν ήταν βροχή αυτό που έπεσε στο φετινό Ακρόπολις. Άνοιξαν οι ουρανοί. Απίστευτες ποσότητες νερού σε μικρή μονάδα χρόνου. Κι επειδή επίσης πολλοί είπαν: «ε! Οκτώβρης ήταν τι περιμένατε; εκεί που το βάλατε!» απαντώ ότι σε λίγα Ακρόπολις που έγιναν Μάη δεν έβρεξε.  To 2012 ήμαστε στο shake down κάπου στο Λουτράκι, καλοκαίρι με τα κοντομάνικα και ξαφνικά ήρθε η μπόρα. Τέλος, η τοποθέτησή του τον Οκτώβρη έγινε από ανάγκη γιατί δεν υπήρχε ημερομηνία.

^{Και ενώ ο Colin πάει ακόμα σχολείο, ο Jimmy McRae με την  Αscona 400, κατεβαίνει τη Τσούκα θεαμαικά γρήγορα  στρίβοντας από πολύ πριν σε αυτή την δεξιά.  (φωτό Τ.Α.)}

Π.Δ. Ποιά ήταν τα καλύτερα Ακρόπολις;

Τ.Α. Εκείνα που είχαν εικόνες Ελληνικές, κάτι που δεν θα βρεις εύκολα σήμερα. Ο βοσκός, το ταβερνάκι, τα καφενεία, ο Χωροφύλαξ, η Ραχούλα, η γιαγιά στη πλατεία του χωριού, η Λίμνη Πλαστήρα, τα γραφικά χωριατόσπιτα, τα Μετέωρα, η Μακρυράχη, τα παιδιά στα σχολεία. Όλα αυτά. Όλα αυτά που σιγά  - σιγά απουσιάζουν όλο και  περισσότερο.

^{Πάλεψαν με την Integrale ο B. Biasion και ο T. Siviero, το ’91. Εδώ από την προσπάθειά τους, στην ε.δ. Γαλατάκι. Τελικά περιορίστηκαν στην τρίτη θέση, υποκύπτοντας στην μονομαχία κορφής μεταξύ του ομόσταβλου J. Kankkunen και του C. Sainz (φωτό Ν.Σ.Ζ.)}

Π.Δ. Κάτι δυσάρεστο, κάτι που θέλουμε να ξεχάσουμε;
Τ.Α. Τα όσα τροχαία έχουν γίνει, δεν είναι πολλά, αλλά υπάρχουν δυο-τρία θανατηφόρα και δεν θέλω να τα θυμάμαι.

Π.Δ. Μπορούμε να ισχυριστούμε ότι κάποια περίοδος ξεχώρισε πραγματικά;
Τ.Α. Θαρρώ ότι ήταν η περίοδος '75 – '80, ήταν η χρυσή Ακροπολική εποχή . Πολλές συμμετοχές, μεγάλη διαδρομή, πολλές ετάπ, γρήγορος ρυθμός και  χιλιάδες θεατών.
Ν.Σ.Ζ. Θα συμφωνήσω, αλλά νομίζω ότι πέρα από αυτούς τους λόγους ήταν η καλύτερη γιατί ήμαστε νέοι και ακούραστοι, έτοιμοι να εξερευνήσουμε, να αντλήσουμε τα πάντα. Αντέχαμε το κρύο, τη ζέστη, τη βροχή, την αϋπνία. Είναι λίγο υποκειμενικό, αν και εγώ νιώθω απόλυτα μαγεμένος από τη συγκεκριμένη περίοδο. Ίσως το χρονικό διάστημα από το '55 έως το '70 να ήταν ακόμα πιο γοητευτικό, από λαογραφική άποψη, αλλά δεν υπήρχε η δυνατότητα να το παρακολουθήσεις. Ήταν άθλος, ακόμα και που γινόταν.

^{Δυο χρονιές ήταν αδικημένος από τα αποτελέσματα. Ήταν μέσα στη διεκδίκηση για την πρώτη θέση, αλλά διάφορες ατυχίες τον σταμάτησαν στην ε.δ. του Ταρζάν. Eστω με κάποια καθυστέρηση, ο Didier Auriol γεύθηκε τη χαρά της νίκης. Το ’92 ανέλαβε την αρχηγία από το πρώτο κομμάτι και την κράτησε έως τέλους.   (φωτό Τ.Α.)}

Π.Δ. Πείτε κάτι για την εικόνα του σύγχρονου Ακρόπολις σε σχέση με τα παλιά.

Τ.Α. Πιστεύω ότι είναι δυο διαφορετικές περιπτώσεις . Άλλοι καιροί, άλλοι τρόποι.

Ν.Σ.Ζ. Υπήρξα φανατικά επικριτικός στα σύγχρονα Ακρόπολις. Εμμονικά σχεδόν. Μολοντούτο, φέτος το στηρίζω, αποκλειστικά διότι βρισκόμαστε σε ένα σκαλοπάτι όπου το μότορσπορ στην Ελλάδα έχει σημαντικές πιθανότητες να αλλάξει. Η Ομοσπονδία είναι ίσως η τελευταία ευκαιρία. Αυτή, η τρέχουσα Ομοσπονδία, για να μιλήσω συγκεκριμένα. Ελπίζω να μην λανθάνω.

Τ.Α. Συμφωνώ απόλυτα. Μην ξεχνάμε ότι μετά από 62 «ελπικά» χρόνια, μέσα σε 40 μέρες στήθηκε ο αγώνας για πρώτη φορά από την ομοσπονδία. Δεν είναι διόλου εύκολο.

^{Ο πολυνίκης του Ακρόπολις. McRαν MCRae σε θέαμα αλλά και σε χρόνους. Πήρε τη νίκη  το ’96, μετά από την περιπέτεια του ’94 στη Διποταμιά και τον παγκόσμιο τίτλο του ’95. Προηγήθηκε από την πρώτη ειδική, κέρδισε 10 από τις 21 ετάπ και γύρισε στο Σ.Ε.Φ. 50΄΄ μπροστά από το Lancer του Τ. Μakinen.  (φωτό Τ.Α.)}

Π.Δ. Ναι, αλλά μετά από ότι έχετε δει, δεν είναι θλιβερό να βλέπετε αυτό το γύρω γύρω από το Λουτράκι;

Τ.Α. Το βλέπω κάπως αλλιώς. Αν κοιτάξουμε ψύχραιμα δίπλα μας, ήταν επιτυχία που έγινε. Σκεφθείτε  τι ζούμε τα τελευταία πέντε χρόνια. Φυσικά και το ήθελα διαφορετικό, αλλά είναι το Ακρόπολις των καιρών. Όπως όλα όσα ζούμε είναι των καιρών. Προσέξτε πόσοι άνθρωποι δεν έχουν δουλειά, πόσοι δεν πληρώνονται. Είναι ένα μακελειό. Φυσικά δεν μου άρεσε που κάποιοι πιτσιρικάδες πήγαν να δουν το δεύτερο Κεφαλάρι με ρεφενέ διόδια και καύσιμα  χωρίς να το  καταφέρουν διότι ακυρώθηκε.  Τους καταλαβαίνω, αλλά επαναλαμβάνω πως οι καιροί είναι ζοφεροί.

Ν.Σ.Ζ. Ε! Εγώ τι να πω; Είμαι ο γκρινιάρης της παρέας από το '99. Αμαρτάνω όμως ιδεολογικά προς χάριν αυτής της Ομοσπονδίας. Εξ' άλλου το γεγονός ότι έχω να το παρακολουθήσω από το '95, αν εξαιρεθεί η συμμετοχή μου το '99, κάτι λέει.

^{Επτά πρωταγωνιστές, έξι νικητές, επτά νίκες, στη ράμπα του 50ου. Από αριστερά, ο Hakkan Lindberg, νικητής το ’72.}

^{Δίπλα του ο έτερος Σουηδός Ove Anderson, νικητής την προηγούμενη χρονιά με Α 110, πρωταγωνίστησε περισσότερο από μια 15ετία από ’64 ώς το ’80, με Saab, Lancia, Alpine και φυσικά με Toyota.}

^{Ακολουθεί το ταχύτερο ζευγάρι όλων των εποχών, Pat Moss Carlsson και Erik “on the roof” Carlsson, μια μόνο νίκη για τον Σουηδό αλλά πολλά πλασαρίσματα σε κορυφαίες θέσεις, όπως και για την Βρετανίδα Pat με καλύτερη θέση την 3η το ’64.}

^{Δίπλα τους ο πρώην πρόεδρος της λέσχης, Α. Δαρδούφας, επί χρόνια ψυχή του Δ.Ρ.Α., ο τέως πρόεδρος Β. Δεσποτόπουλος και ο Paddy Hopkirk.}

^{Ο Ιρλανδός ίσως να μην ήταν ο ταχύτερος των σωματοφυλάκων του competition dpt. της Β.Μ.C. αλλά στην Ελλάδα ήταν άκρως αποτελεσματικός με νίκη το ’67 και μια άδικα στερημένη νίκη το ΄66.}

^{Ακολουθεί η Γαλλίδα Michelin Mouton η μόνη κυρία που κέρδισε τον ανδρικό ανταγωνισμό, το ’82, με την τεχνική ανωτερότητα του Quattro, και ο Bjorn Wadtegaard νικητής το ’77 και το ’79 με Escort μετά από πολλά χρόνια προσπαθειών με VW, Porsche, Stratos.}

^{Από τους εικονιζόμενους εν ζωή βρίσκονται μόνον ο Hakkan, o Paddy, η MIchelin και ο Δεσποτόπουλος (φωτό Τ.Α.)}

Π.Δ. Μιλήσατε προηγουμένως για τους πιτσιρικάδες. Νιώθω ότι δεν βγαίνει κόσμος έξω, νεαρές ηλικίες να το δουν, να χαρούν τη φύση, να το νιώσουν.

Ν.Σ.Ζ. Οι Θεατές είναι σαν τον Τουρισμό. Δεν θέλουμε περισσότερους τουρίστες, θέλουμε καλύτερους τουρίστες. Λίγοι και καλοί, αν και αυτό δεν βολεύει το εμπορικό κομμάτι. Ζούμε εποχές μαζικότητας.

Είναι πρόβλημα αυτό. Είτε από την μια πλευρά δηλαδή, το να γεμίζουν τα βουνά με άθλιας ποιότητας θεατές που αφήνουν βουνά σκουπίδια, είτε από την άλλη, να τελούνται άνευ κοινού. 

Πέρασαν κάποιες ώρες, λέγοντας και άλλα. Σκέφτηκα ότι του χρόνου, αν όλα πάνε καλά, ο Τάσος θα γράψει το 41ο στη φωτογραφική του ζώνη, που όλοι θα θέλαμε καλύτερο από το 40ο.

Οψόμεθα.  

^{Ο νικητής του φετινού,61ου Δ.Ρ.Α. Πολωνός Kajetan Kajetanowicz, συνέχισε την παράδοση οδηγών από τη χώρα του όπως ο Krzysztof Hołowczyc νικητής του Χαλκιδικής το '97 αλλά και του πρωταθλητή Ευρώπης Sobiesław Zasada, που έκανε μεγαλειώδη εμφάνιση το '65, στο ΙΓ' Δ.Ρ.Α. με Stayer Puch (φωτό Τ.Α.)}

^{Λαμπρή εμφάνιση για τους Λάμπρο Αθανάσουλα Νίκο Ζακχαίο, σε έναν αγώνα που όλα ήταν ανοικτά. (φωτό Τ.Α.)}

^{Τάπαμε, τα μνημονεύσαμε}