Αύγουστος 1969 – Πέμπτη 14 Αυγούστου 2014. Print

Υπάρχουν αρκετοί λόγοι που το καλοκαίρι του '69, θεωρείται ένα, τρόπον τινά, διαχωριστικό σημείο ανάμεσα στο παρελθόν που έφευγε και στο μέλλον που ερχόταν.

Ημερολογιακά ήταν το τελευταίο καλοκαίρι της περίφημης δεκαετίας του '60. Η συχνά αποκαλούμενη και δεκαετία της αθωότητας ή και της αμφισβήτησης αποχωρούσε και την επόμενη,  η ανθρωπότητα θα πήγαινε αλλού.

Λίγες μέρες πριν μπει ο Αύγουστος είχε συμβεί ένα από τα πιο σημαντικά γεγονότα που αναμφίβολα σημάδεψε τον 20ο αιώνα.

Στις 20 Ιουλίου οι δυο πρώτοι Αμερικανοί κοσμοναύτες πάτησαν στη «θάλασσα της Γαλήνης», όπως είχε ονομασθεί το συγκεκριμένο σημείο που προσεδαφίστηκε  ο «Αετός», πάνω στο φυσικό δορυφόρο της Γης.

Ο 35ος πρόεδρος των Η.Π.Α. ο J.F.K. θα μπορούσε πια να αναπαύεται ακόμα πιο γαλήνια καθώς η δέσμευση του στην αρχή της δεκαετίας, τότε που οι Σοβιετικοί ήταν ακόμα μπροστά σε αυτόν τον άτυπο και πολυέξοδο αγώνα για την επικράτηση στο Διάστημα, πραγματοποιήθηκε και μάλιστα εντός του χρονικού πλαισίου που είχε θέσει.

Πανίσχυρο το δίδυμο εξουσίας στις Η.Π.Α., από τον Ιανουάριο του '69 που ανέλαβε τις τύχες της χώρας και του κόσμου. Μολοντούτο θα αποχωρούσε ηττημένο από την Ινδοκίνα.

 

Πέρα από αυτήν, την περίεργα, απέραντη ευφορία που κατέκλυζε τουλάχιστον το Δυτικό ημισφαίριο, ένα μόλις  χρόνο μετά τις εξεγέρσεις στο Παρίσι και στην Πράγα ο Αύγουστος του '69 θα ερχόταν μέσα στην διελκυστίνδα του πολέμου στην Ινδοκίνα. Οι Η.Π.Α. μπορεί να είχαν φθάσει στο φεγγάρι αλλά οι Αναμίτες δεν ήταν και τόσο εύκολος αντίπαλος.

Έτσι την Δευτέρα 4 Αυγούστου, σε διαμέρισμα της συνοικίας Jean Sainteny των Παρισίων ξεκινούσε μυστικός κύκλος διαπραγματεύσεων ανάμεσα στις δύο αντιμαχόμενες πλευρές. Δεν οδήγησαν πουθενά. Μέχρι την πτώση της Σαιγκόν στους Βιετκόγκ τον Απρίλιο του '75, ένα σύνολο από 58.220 νεανικές Αμερικάνικες ψυχές θα άφηναν εκεί την τελευταία τους πνοή, για ένα χαμένο πόλεμο, σε μια ολότελα, ως απεδείχθη, εσφαλμένη  θεωρία του ντόμινο.

Ο φόρος του αίματος για τους ντόπιους ήταν πολλαπλάσιος, ακόμα πιο αδικαιολόγητος, ακόμα πιο άδικος. Για την αστερόεσσα, οι σκηνές που κρεμόταν ο κόσμος από τα πέδιλα των Iroquois πάνω από την ταράτσα της πρεσβείας ήταν ντροπιαστικές. Άλλο τόσο εξευτελιστικό ήταν το πέταμα πολεμικού υλικού από τα αεροπλανοφόρα που εγκατέλειπαν ηττημένα τις θάλασσες της Ινδοκίνας.

 



Την Παρασκευή 8 Αυγούστου λαμβάνει χώρα η περίφημη φωτογράφιση των «Σκαθαριών» στην Abbey Road. Ήταν η εμβληματική εικόνα για το ομώνυμο, ενδέκατο από τα δώδεκα, άλμπουμ τους.  Aν και το Let it be ήταν η τελευταία δουλειά τους που κυκλοφόρησε, το Abbey Road θεωρείται το τελευταίο άλμπουμ καθώς είχε ηχογραφηθεί  αργότερα. Χαρακτηρίστηκε από τους μουσικοκριτικούς ως ροκ με επιρροές από μπλουζ, ποπ και προοδευτικό ροκ. Παρά το γεγονός ότι έλαβε ανάμικτες κριτικές, εμπορικά σάρωσε σε παγκόσμια κλίμακα.

 

Η Saron Tate, λίγες ενδομάδες πριν το μοιραίο Σάββατο με τα ρούχα του παιδιού της που δεν θα γεννιόταν. Την μεθεπομένη του φονικού, ένας συντετριμμένος Polanski ποζάρει έξω από την πόρτα του σπιτιού του, με το πάτωμα βαμμένο από το αίμα των θυμάτων. Διακρίνεται η λέξη Pig πάνω στην πόρτα, γραμμένη με το αίμα των δολοφονηθέντων.

 

Το επόμενο διήμερο, το Σαββατοκύριακο 9 – 10 Αυγούστου το Los Angeles, οι Η.Π.Α. και το μεγαλύτερο κομμάτι του Δυτικού κόσμου, σοκάρονται με τις δολοφονίες που διαπράττει η «οικογένεια» του Manson. Το βράδυ του Σαββάτου 9, ο Charles "Tex" Watson, η Susan Atkins, η Patricia Krenwinkel και η Linda Kasabian υποτασσόμενοι στις διαταγές και στην παράλογα θολή ιδεολογία του «αρχηγού», τους Charles Manson, εισβάλουν στην κατοικία του Roman Polanski. O σκηνοθέτης απουσιάζει στο Λονδίνο για γυρίσματα.

Οι εισβολείς δολοφονούν με μαχαίρια άνευ λόγου, αιτίας και κινήτρου την οκτώ μηνών έγκυο Saron Tate, σύζυγο του καλλιτέχνη και τους παρευρισκόμενους φίλους της Jay Sebring, Wojciech Frykowski, Abigail Folger, ενώ πυροβολούν και σκοτώνουν τον 18χρονο γείτονα Steven Parent, που είχε την ατυχία να περνά εκείνη την ώρα με το αυτοκίνητό του.

Την επόμενη νύχτα, Κυριακή 10, οι Atkins, Watson, Krenwinkel, Van Houten, πάλι κινούμενοι υπό τις εντολές του Manson, δολοφονούν το ζευγάρι  Leno & Rosmary LaBianca. Το κλίμα τρομοκρατίας που δημιουργήθηκε στο Los Angeles ήταν αρκετό ώστε να αλλάξει για πάντα τις συμπεριφορές. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο Steve McQueen, παραβρέθηκε στην κηδεία του στυλίστα Jay Sebring οπλισμένος.

Στην Ελλάδα, μόλις δυο εβδομάδες νωρίτερα (24/7ου), είχε ολοκληρωθεί η δίκη και το Πενταμελές Εφετείο είχε εκδώσει την απόφασή του για τους δύο Γερμανούς serial killers που έδρασαν στον τόπο μας, τους  Hermann Duft, Hans Wilhelm Bassenauer. Πεντάκις σε θάνατο για έξι συνολικά ειδεχθείς ανθρωποκτονίες που διεπράχθησαν από τις 5 Μαρτίου έως τις 20 Απριλίου του '69.

Η βία αποκτούσε μια ανεξέλεγκτη έκφραση. Ειδικά για τις δικές μας συνθήκες, όπου το έγκλημα ήταν αποτέλεσμα οργής και είχε να κάνει κυρίως με θέματα τιμής, διεκδικήσεις γης, άντε και με ότι είχε περρισέψει από το μετεμφυλιακό κλίμα, η εν ψυχρώ και οι κατά συρροή δολοφονίες, όπως μας  τις είχε γλαφυρά περιγράψει ο Truman Capote στο in cold blood, ήταν και παραμένουν ακατανόητες.

 

Woodstock. Μισό εκατομμύριο κόσμος, και (δεξιά) ο Hendrix, στα 26 του χρόνια, επι σκηνής. Του απέμεναν 13 μήνες ζωής...


Και λίγες μέρες αργότερα μας προέκυψε το Woodstock. Από τις 15 έως τις 18 Αυγούστου, στο Bethel της πολιτείας της Ν. Υόρκης γράφτηκε ένα κομμάτι Ιστορίας. Ας ξεκινήσουμε ανάποδα. Δεν έπαιξαν οι Beatles, οι Stones, οι Doors και ο Dylan. Έπαιξαν όμως, μπροστά σε μισό εκατομμύριο κόσμο, ο Jimmy Hendrix, ο Carlos Santana, οι Jefferson Airplane, οι Grateful Dead, οι Band, οι Crosby, Still, Nash &Young και ο Jo Cocker. Για πολλούς ήταν το σπουδαιότερο μουσικό γεγονός του 20ου αιώνα. Για άλλους, η υπέρτατη έκφραση του κινήματος του Χιππισμού.

Υπήρξαν όμως και αντίθετες απόψεις όπως αυτή του κιθαρίστα των Who, Pete Townshend ο οποίος έπαιξε  εκεί  μερικές από τις μεγαλύτερες μέχρι τότε επιτυχίες του συγκροτήματος, όπως το My Generation. Καταθέτει ο  Townshend: «Ολοι αυτοί οι χίπις χόρευαν πιστεύοντας ότι ο κόσμος πρόκειται να αλλάξει κάποια ημέρα. Ως κυνικός Αγγλος που ήμουν περιφερόμουν ανάμεσά τους θέλοντας να φτύσω τους περισσότερους από αυτούς, κάνοντάς τους να συνειδητοποιήσουν ότι τίποτε δεν άλλαξε και τίποτε δεν πρόκειται να αλλάξει. Αυτό που πίστευαν ότι ήταν μια εναλλακτική κοινωνία, στην ουσία ήταν ένα χωράφι με τρία μέτρα λάσπη, στολισμένο με LSD. Αν αυτός ήταν ο κόσμος που ήθελαν να ζήσουν, τότε γάμα τους»

Όπως πολλά σημαντικά και κυρίως αυθόρμητα γεγονότα που συνέβησαν σε μεγάλη κλίμακα, έτσι και το Woodstock δεν επιδέχεται μία μόνον ερμηνεία.

 

Η είδηση (αριστερά) και το πενάκι (δεξιά) του Γιάννη Ιωάννου αμείλικτο ως ασυνήθως, περιγράφει το τέλος κάποια εννιά χρόνια αργότερα.

Και ενώ η Αμερική στροβιλίζεται στους ρυθμούς του Woodstock, στην Ελλάδα το ζεστό Σαββάτο της 16ης  Αυγούστου,  ένα DC3 της «Ολυμπιακής» ξεκινούσε από το Ελληνικό, με δρομολόγιο Αγρίνιο – Γιάννενα. Στην πρώτη σειρά καθισμάτων κάθεται ο γιατρός Βασίλης Τσιρώνης η σύζυγός του και τα δυο τους παιδιά. Ο γιατρός ήταν μια ασυνήθιστη περίπτωση ανθρώπου και επιστήμονα. Πορεύθηκε σε μια τροχιά μοναχική, συγκρουσιακή και τελικά μοναδική. Από τότε που  διορίστηκε από τον Ελληνικό Ερυθρό Σταυρό γιατρός των εξόριστων του Άη – Στράτη έδειξε τη διαφορετικότητά του.

Δεν δίστασε όχι μόνον να βοηθήσει το πλήθος των δοκιμαζομένων πολιτικών κρατουμένων (ο Στ. Στεφάνου το πρόσφατο βιβλίο, «ένας από τους πολλούς της Αριστεράς», μνημονεύει με υπερθετικά σχόλια την ανθρωπιά του), αλλά και να καταγγείλει τόσο την Ελληνική κυβέρνηση για «ανθρωποκτονίες εκ προμελέτης», όσο και τον Ελληνικό Ερυθρό Σταυρό για «συνθηκολόγηση και υποταγή». Παράλληλα, φρόντισε να περάσει στον διεθνή Τύπο εμπιστευτικά έγγραφα προς επίρρωση των καταγγελιών του. Η σύγκρουσή του με το κράτος είχε αρχίσει και δεν θα τελείωνε παρά το '78 με τραγικό τέλος, σε αδιευκρίνιστες συνθήκες.

Τον Αύγουστο του ΄69 λοιπόν και ενώ μετρά μόλις 3 μήνες από την τελευταία αποφυλάκιση του από το πανίσχυρο τότε καθεστώς των συνταγματαρχών, επιβιβάζεται με την οικογένεια του στη Ντακότα με προορισμό το Αγρίνιο, τόπο καταγωγής του ώστε να μην εγείρει υποψίες. Είναι σαράντα ετών και μιας ημέρας, έχοντας ζήσει μέχρι τότε έναν πολυτάραχο βίο, σε ένα κλίμα αντιπαραθέσεων με την εξουσία που πλέον δεν μαζεύεται. Καταλαμβάνει το αεροπλάνο με την απειλή περιστρόφου και το οδηγεί σε εγκαταλελειμμένο στρατιωτικό αεροδρόμιο στον Αυλώνα, της ευρισκομένης σε εμπόλεμο κατάσταση με την Ελλάδα, Αλβανίας.

Από εκεί προωθείται στη Σουηδία. Αεροσκάφος, πλήρωμα και επιβαίνοντες επέστρεψαν σώοι και αβλαβείς στην Ελλάδα. Του γιατρού Βασίλη Τσιρώνη, δεν του έμεναν ούτε δέκα χρόνια ζωής. Επιστρέφοντας το '74, μάλλον δεν πίστευε κανείς ότι αυτό που δεν μπόρεσαν οι μετεμφυλιακές κυβερνήσεις και η στρατιωτική δικτατορία θα το επιχειρούσε η μεταπολίτευση με την περίεργα ασφυκτική πίεση της εφημερίδας «Το Βήμα».

 



Το τελευταίο Σαβατοκύριακο του Αυγούστου (30 -31), η δικτατορία των Αθηνών εορτάζει μετά πάσης επισημότητας την Ημέρα Πολεμικής Αρετής των Ελλήνων, την Ημέρα του Εφέδρου Πολεμιστή και την 20η επέτειο της μάχης Γράμμου- Βίτσι.

Το μενού περιλαμβάνει έπαρση της  σημαίας στο βράχο της Ακρόπολης, δοξολογία στον Ιερό Μητροπολιτικό Ναό Αθηνών, κατάθεση στεφάνων στο μνημείο του Αγνώστου Στρατιώτη, στρατιωτική παρέλαση και εκδήλωση στο Παναθηναϊκό Στάδιο. Οτιδήποτε που θα μπορούσε να αναβιώσει το μετεμφυλιακό κλίμα χρησιμοποιείται, σε μια επίδειξη της συνηθισμένης κακογουστιάς που περιέφερε το καθεστώς στις τελετές του.  Ο Αύγουστος του '69 τελείωνε εν χορδαίς και οργάνοις...

Αλλά και ο Σεπτέμβριος δεν άρχιζε διαφορετικά. Την πρώτη του μήνα, ο βασιλιάς της Λιβύης Ιντρίς έκανε τις διακοπές του στα Καμμένα Βούρλα και ο μάλλον άγνωστος, τότε, συνταγματάρχης Μουαμάρ Καντάφι ηγήθηκε πραξικοπήματος που τον ανέτρεψε...