Στις πρώην Σοβιετικές Σοσιαλιστικές Δημοκρατίες (27.07.2012) Print

Λίγο πριν τις δέκα βράδυ και ενώ το τελευταίο φως έχει χαθεί, έχουμε καταφέρει να συνεννοηθούμε με τους Μολδαβούς τελωνειακούς. Τυπικά είχαν το δίκιο με το μέρος τους. Ασφαλώς και μας έλειπε ένα “χαρτί”, καλώς έκαναν και μας απαγόρευαν την είσοδο στη χώρα τους αλλά ο εκνευρισμός και κυρίως η ειρωνεία από ένστολους με εξουσία είναι μια συμπεριφορά περιττή. Η βάρδια που μας απέπεμψε είχε αλλάξει, όπως είχε αλλάξει και η συμπεριφορά της επόμενης βάρδιας.

Ευγενείς, καταδεκτικοί, συνεργάσιμοι πια, καθώς είχαν ενημερωθεί από τον Μολδαβό πρέσβη στην Ουκρανία, μέσω του Έλληνα πρέσβη στην Ουκρανία, αφού στην Μολδαβία δεν υπάρχει Ελληνική πρεσβεία, παρά μόνο άμισθο προξενείο. Τι μαθαίνει κανείς, αν έχει ανάγκη!

Τα επόμενα 250 περίπου χιλιόμετρα

μέχρι την πρωτεύουσα της χώρας, το Κισινάου, ήταν πολύ διαφορετικά. Η πρώτη εικόνα ήταν αποκαλυπτική. Μερικά φορτηγά παρατημένα δεξιά και αριστερά του δρόμου. Κάτι που έμοιαζε με Καντίνα, ελάχιστος, ισχνός φωτισμός και ένα οικισμός που έμοιαζε νεκρός. Η ποιότητα του οδοστρώματος κακή, ειδικά στα πρώτα χιλιόμετρα αθλία, με συχνά νεροφαγώματα, η σήμανση ανύπαρκτη, ο δρόμος στενός. Αν όλα αυτά ακούγονται αρνητικά, πως μπόρεσε αυτή η διαδρομή να μείνει χαραγμένη στη μνήμη μου σαν κάτι το εξαιρετικό, το μοναδικό;

Διασχίζαμε μια χώρα άγνωστη. Με μηδενική κυκλοφοριακή πυκνότητα. Σε όλο το μήκος της διαδρομής, συναντήσαμε ελάχιστα οχήματα. Το σκοτάδι επικρατούσε. Ακόμα και στα λιγοστά χωριά που διασχίσαμε, ο ηλεκτροφωτισμός ήταν περιορισμένος ενώ στο μαύρο πέπλο που ξετυλιγόταν μπροστά μας, μέσα σε όλες τις πτυχές του ανάγλυφου του δεν διέκρινες εστίες φωτισμού. Το φεγγάρι, πέντε βράδια πριν την πανσέληνό του, έδινε έναν απόκοσμο φωτισμό στη γη. Δεν καταλάβαινες πού ήταν καλλιεργημένη και που χέρσα. Ταξίδευες και ήταν περισσότερο σαν να έπλεες σε μια ανακατεμένη θάλασσα, παρά σαν να οδηγούσες σε κακοτράχαλους δρόμους. Μολοντούτο, μετά τις εικόνες της Βουλγαρίας και της Ρουμανίας που είχαμε πρόσφατες, ότι πρωτοαντικρίζαμε εκεί, μας φαινόταν πιο τακτοποιημένο.

Λίγο πριν τις 2 φθάσαμε στις παρυφές της πρωτεύουσας και στο ξενοδοχείο που είχαμε κλείσει, το οποίο εντοπίσαμε τυχαία από την κόκκινη φωτεινή του επιγραφή που δέσποζε.

Λίγες ώρες ύπνου και πριν τις οκτώ όρθιοι να ανταλλάξουμε ευρώ με το τοπικό νόμισμα, να ανεφοδιαστούμε με καύσιμα, να αναχωρήσουμε. Στο φως της ημέρας το ξενοδοχείο παίρνει τις πραγματικές του διαστάσεις. Ακραία φορτωμένο, τουλάχιστον για το οικονομικά μέτρα της χώρας. Με βαριά έπιπλα, πομπώδες ντεκόρ και εξεζητημένο γούστο, έρχεται σε τεράστια αντίθεση με το σταθμό υπεραστικών λεωφορείων που βρίσκεται λίγες δεκάδες μέτρα μακριά, όπου νιώθεις ότι αναπνέει η αληθινή Μολδαβία. Εκεί άγνωστης μάρκας, ταλαίπωρα λεωφορεία και εκδοτήρια εισητηρίων άλλης εποχής αναδεικνύουν το γνήσιο στίγμα της χώρας. Την αντίθεση συμπληρώνει η μαύρη S class Merc με το οικόσημο του ξενοδοχείου στις πόρτες της που περιμένει, παρκαρισμένη, να προσφέρει τις υπηρεσίες της.

Κόσμος ήσυχος, θαρρώ ταλαιπωρημένος. Οι οικονομικές στατιστικές κάνουν λόγο για την πιο φτωχή χώρα της Ευρώπης, πλην όμως ένιωθες πως σε αυτή τη χώρα, το παρελθόν της ως πρώην Σοβιετική Δημοκρατία, την είχε προικίσει με καλύτερες υποδομές, σε σχέση με τις Βαλκανικές Σοσιαλιστικές χώρες.

Αυτή η άποψη παρέμενε σταθερή ίσως και να ενισχύθηκε μάλιστα μετά τις εικόνες της υπαίθρου. Ατελείωτοι καλλιεργημένοι αγροί με πλούσια τα ελέη της γης στοιχισμένες καλλιέργειες από σιτηρά, ηλιοτρόπια, καλαμπόκια. Μπορώ να υποθέσω ότι οι ταγοί του κεφαλαίου αντιμετωπίζουν αυτές τις χώρες σαν την επόμενη μεγάλη φούσκα τους. Εκατομμύρια ανθρώπων που συνιστούν μια παρθένα αγορά, που αντιμετωπίζουν τη Δύση σαν την Ιθάκη τους, μια τεράστια μάζα έτοιμη να δανειστεί, να χρεωθεί, να υποθηκεύσει το μέλλον της.

Υπερδνειστερία;

Με το χρόνο να πιέζει καθώς είχαμε μόλις λίγες ώρες περιθώριο για να βρεθούμε στο Olympyiski του Κιέβου, για τον τελικό του euro 2012, φτάσαμε στα σύνορα για να περάσουμε στην Ουκρανία. Έτσι δηλαδή νομίσαμε, διότι τότε ανακαλύψαμε την Υπερδνειστερία, γνωστή και ως Transdniestria ή Pridnestrovie. Άλλο ένα υπόλοιπο από την κατάρρευση της Σ.Ε. Τότε λοιπόν, το Σεπτέμβρη του '90, η 14η Ρώσικη Στρατιά συνεπικουρούμενη από Κοζάκους, Ουκρανούς, Ρώσους εθελοντές, υπερίσχυσε της Μολδαβίας σε πολεμική αναμέτρηση και κατέλαβε έναν μακρόστενο θύλακα 4,2 χιλιάδων τετραγωνικών μέτρων, κατά τι μεγαλύτερο από τη δική μας Εύβοια. Ακολούθως προχώρησαν στη ίδρυση κράτους με το όνομα Υπερδνειστεριακή Μολδαβική Δημοκρατία, η οποία όμως δεν έχει αναγνωρισθεί από την διεθνή κοινότητα, ενώ το Ευρωπαϊκό συμβούλιο την αναγνωρίζει ως περιοχή «παγωμένης διαμάχης».

Ένα ογκώδες τεθωρακισμένο, καμουφλαρισμένο όχημα στέκεται μαζί με μερικούς μάλλον βαριεστημένους οπλίτες στη γέφυρα που συνδέει το πέρασμα από την Μολδαβία στην Τρανζνίστρια. Περισσότερο από μια ώρα κράτησαν οι διατυπώσεις που επιβάλλονται. Συμπλήρωμα αιτήσεων κάθε ξεχωριστού επιβάτη, κατάθεση τους σε αρμόδιο γραφείο, νέα αίτηση με παράβολο 5 ευρώ, παράδοσή του σε άλλο γραφείο, έλεγχος ταξιδιωτικών εγγράφων, έλεγχος αυτοκινήτου. Όλα τούτα γίνονται υπαίθρια και σε μικρά ταλαίπωρα, ξύλινα παραπήγματα. Αναλογίζομαι τι μπορεί να συμβαίνει κατά τη διάρκεια του χειμώνα υπό δριμύ ψύχος και έντονα καιρικά φαινόμενα. Παραπλεύρως, χαμένη μέσα στη βλάστηση, σώζεται περίτεχνη σιδερένια πύλη, μαζί με το πλινθόκτιστο της τοιχίο, που όμως έχουν αφεθεί ασυντήρητα στη δοκιμασία του χρόνου.

Στη σημαία και και στο εθνόσημο της χώρας, κυριαρχούν το κόκκινο αστέρι, το σφυρί και το δρεπάνι. Τα 14 περίπου χιλιόμετρα που μεσολαβούν ώστε να τη διασχίσουμε σε πλάτος και να φθάσουμε έως στα σύνορα με την Ουκρανία ήταν μια σειρά από ευθείες που ακολουθούσαν το ανάγλυφο της γης, κυρίως μεγάλες, ομαλές κοιλότητες κατάσπαρτες από καλλιέργειες. Ο δρόμος που καλύπτει αυτή την απόσταση έχει ελάχιστες διασταυρώσεις, κάθετους δρόμους που χάνονται στον ορίζοντα και το γεγονός ότι στην μεγαλύτερη του διαδρομή, έχει φυτρώσει μια στενή λουρίδα χόρτου κατά το διαμήκη άξονα δείχνει ελάχιστο κυκλοφοριακό φόρτο, ίσως και υψηλή υγρασία.

Μπαίνοντας στην Ουκρανία οι έλεγχοι ήταν αυστηροί, σχολαστικοί και κάπως χρονοβόροι. Από την μεριά μας ήταν σχετικά δύσκολο να πείσουμε τους τελωνειακούς όλων των χωρών ότι η επίσημη άδεια του Renault Gran Scenic που οδηγούσαμε, δεν ήταν παρά ένα μηχανογραφικό, κομμένο λευκό χαρτί όπου είχαν τυπωθεί τα στοιχεία του οχήματος και έφερε δυο σφραγίδες υπουργείου της Ελληνικής Δημοκρατίας και αντίστοιχες υπογραφές. Πως να εξηγήσεις στον Ουκρανό, στον Μολδαβό τελωνειακό ότι το υπουργείο Συγκοινωνιών της πατρίδας ξέμεινε από τις “μήτρες” των αδειών κυκλοφορίας αυτοκινήτων και σου παρέχει, μέχρι νεοτέρας, αυτό το χαρτί. “Άουτο ντοκιουμέντι” σου έλεγαν, τους έδινες το τυπωμένο, κομμένο μηχανογραφικό χαρτί με την τρύπες στην μπάντα για να “τρέχει” στον πρίντερ και, δικαίως, σε κοιτούσαν περίεργα

Εισερχόμενοι σε Ουκρανικό έδαφος χρειαστήκαμε κάτι παραπάνω από 100 χιλιόμετρα στενού, με κακή επιφάνεια δρόμου, αλλά με ελάχιστη κυκλοφορία και μόνον με ευθείες που ανεβοκατέβαιναν το ανάγλυφο της εύφορης γης. Ακολούθως μια καλή, γρήγορη εθνική μας έφερε στην ώρα μας στην πρωτεύουσα και από εκεί σχεδόν κατευθείαν στο Ολυμπιακό στάδιο της πόλης για την σπουδαία αναμέτρηση η οποία θα αναδείκνυε την κυρίαρχη ποδοσφαιρική δύναμη της Ευρώπης, σε εθνικό επίπεδο, για την επόμενη τετραετία.

Το παιχνίδι

Βλοσυροί και αυστηροί αστυφύλακες επέβλεπαν τη ροή του κόσμου προς το στάδιο, μετατρέποντας φαρδείς λεωφόρους σε πεζόδρομους. Συνέρρεαν οι πιστοί της ποδοσφαιρικής θρησκείας κατά χιλιάδες. Με τα λάβαρά τους, τις σημαίες και την εθνική τους συνείδηση καθαρά κατατεθειμένη.

Πληκτρολογώντας αυτές τις γραμμές μετά τον τελικό του 2012 και αξιολογώντας τα σημάδια που έρχονταν σιγά σιγά, καταλαβαίνω ότι το αποτέλεσμα δικαιολογεί τα συμβάντα.

Ιδού, λοιπόν, τα σημάδια:

Σαφώς περισσότεροι οι Ισπανοί και πολύ πιο εκδηλωτικοί. Μπάλα παίζει η ομάδα, αλλά όπως το έχει γράψει και στον θυρεό της η Liverpool, εκφράζοντας μια πολύ μεγάλη ποδοσφαιρική αλήθεια, «ποτέ δεν θα περπατήσεις μόνη σου».

Η μάζωξη των οπαδών δεν δίνει τη νίκη, δεν κάνει την ομάδα να παίζει απαραίτητα καλύτερα, αλλά δημιουργεί ατμόσφαιρα στην κερκίδα, ζωντανεύει το σκηνικό, δίνει φρόνημα στους παίκτες. Οι Ίβηρες, λοιπόν, είχαν πάρει τη μάχη της εξέδρας, ενώ το δυτικό πέταλο του Olimpiyski ήταν αμιγώς δικό τους.

Στο α' ημίχρονο η Ιταλία ήταν δύο γκολ πίσω, χωρίς να έχει πείσει ότι μπορεί να ανατρέψει το σκορ. Ο επιτελικός της, Αντρέα Πίρλο, έδειξε ότι κατέχει την τέχνη, αλλά στο συγκεκριμένο παιχνίδι αυτό δεν αρκούσε, ενώ ο νεαρός στράικερ της Σκουάντρα Ατζούρι, ο Μάριο Μπαλοτέλι, που στον ημιτελικό είχε μέσα σε 16 λεπτά ξαπλώσει στο καναβάτσο τη Nationamannschaft, δεν «μπήκε» ποτέ στον τελικό.
Ετσι στο 14΄ δέχεται το πρώτο «τεμάχιο», στο 20΄ κάνει αναγκαστική αλλαγή (Μπαλζαρέτι στη θέση του Κελίνι), στο 41΄ ο Αλμπα διπλασιάζει τα γκολ της Ισπανίας και όταν στο 63΄ ο Μότα, μόλις εννιά λεπτά από την είσοδό του στη θέση του Μοντολίβο, αποχωρεί τραυματίας, το παιχνίδι έχει τελειώσει.

Ο Πραντέλι, ο ομοσπονδιακός προπονητής, έχει ξεμείνει από αλλαγές, η Ιταλία έχει μείνει με δέκα και η Ισπανία τινάζει άλλες δύο φορές τα δίχτυα του Τζίτζι Μπουφόν.

Όχι, δεν ήταν για «τεσσάρα» η Ιταλία. Είναι άδικο, αλλά στο ποδόσφαιρο συχνά η αδικία έχει τον πρώτο ρόλο. Όπως και στις μονοθεϊστικές θρησκείες. Ισως γι' αυτό να λατρεύονται το ποδόσφαιρο αλλά και οι θρησκείες με τόσο φανατισμό, πίστη και συχνά με περίσσια βία.

Σε αυτόν τον τελικό, πάντως, δεν υπήρχε κανένα από αυτά τα τρία δεδομένα. Ηταν μια καθαρή αναμέτρηση. Το πάθος λίγο στις κερκίδες, χωρίς σημαίες, πανό, δίχως κόρνες, καπνογόνα, χωρίς τρέλα. Μια «clean-cut» απονευρωμένη τελετή-γιορτή. Κύριοι καλοντυμένοι στις κερκίδες, που στην ανάπαυλα κουβαλούν αναψυκτικά και μπίρες αλλά και κάτι για τσίμπημα, σήκωμα τα χεράκια και το «γήπεδο» γίνεται παράσταση. Μπορεί να είναι αυτό το σωστό.

Λεπτά μετά τον τελικό, οι Ίβηρες ζουν το θαύμα της τρίτης συνεχούς κατάκτησης μεγάλου τουρνουά και η γιγαντοοθόνη στο Olimpiyski καταγράφει τα δάκρυα του Πίρλο. Το δράμα του ηττημένου. Ο Λομβαρδός καταλάβαινε ότι ήταν η τελευταία μεγάλη του ευκαιρία για ένα σπουδαίο τουρνουά. Στη Βραζιλία θα είναι 35+ και στο επόμενο Euro πριν κλείσει τα 39 του. Είναι σκληρό να αποχαιρετάς με ήττα.

Οι υπόκωφοι κρότοι από τα δεκάδες πυροτεχνήματα που φωταγώγησαν με ένα φαντασμαγορικό θέαμα τον ουρανό του Κιέβου έκλειναν την τελετή μέσα στο ξέφρενο πανηγύρι των Ισπανών και στην απέραντη λύπη των Ιταλών. Σε κάτι λιγότερο από τέσσερα χρόνια η πατρίδα του Μισέλ Πλατινί, η Γαλλία, θα φιλοξενήσει το επόμενο Euro.

Σε τέσσερα χρόνια, όταν δεν θα έχουμε καμία εικόνα για το πώς θα είναι αυτή η ταλαίπωρη ήπειρος. Οι 63.170 θεατές, οι οποίοι παρεμπιπτόντως δεν κατάφεραν να γεμίσουν το Olimpiyski, αποχωρούσαν κατά κύματα, αφήνοντας ένα άδειο στάδιο, και η μπάλα πήγαινε στους Ουκρανούς πολίτες που θα κληθούν να συντηρήσουν ό,τι έγινε για το Euro χωρίς αυτούς και όχι γι' αυτούς. Στο σημείο αυτό, ας μην λησμονούμε ότι. κόστος της ανακαίνισης αυτού του σταδίου, ξεπέρασε τα 600 εκατομμύρια ευρώ, διπλασιάζοντας τον αρχικό προϋπολογισμό.

Η επόμενη μέρα

μας έφερε σε μια σημαντική εμπειρία, την επίσκεψη στο Τσερνομπίλ για την οποία υπάρχει ήδη μια εκτενής ανάρτηση (15.07.2012) και ακολούθως άρχισε η επιστροφή. Αυτό που αξίζει αναφοράς είναι ότι όσες φορές επιχείρησαν τα όργανα της τροχαίας, για διάφορους λόγους να μας σταματήσουν, μέσα στο Κίεβο, τελικά δεν το έπραξαν. Όταν ρώτησα, τον ντόπιο συνοδό μας (Νικολάι) γιατί συμβαίνει αυτό, μου απάντησε ότι στις μέρες του τελικού είχε δοθεί εντολή από τον Δήμαρχο για πολύ ήπια συμπεριφορά των Τροχαίων απέναντι σε οχήματα με αλλοδαπές πινακίδες κυκλοφορίας. Οι οποίοι Τροχαίοι κρατούν, κραδαίνουν και περιστρέφουν με τέχνη ένα περίεργο γκλομπ με λευκά και μαύρα εγκάρσια τμήματα που καθώς περιστρέφεται προκαλεί το βλέμμα.

Πάντως η οδηγία του Δημάρχου, προφανώς δεν ίσχυε στην Εθνική οδό. Καθώς λοιπόν έχουμε πάρει το δρόμο του γυρισμού, ήσυχα χωρίς πίεση χρόνου πια, στα πηδάλια κάθεται ο ατυχής Πάνος και συλλαμβάνεται να έχει υπερβεί το όριο ταχύτητας κατά 7 χιλιόμετρα με όριο τα 90!

Ακολουθεί η επίπονη διαδικασία συνεννόησης με τον τοπικό αξιωματικό. Καταλήξαμε σε συμβιβασμό, κατεβλήθη χρηματικό ποσό, για το οποίο όμως, έχουμε βάσιμες υποψίες ότι δεν κατέληξε στον κρατικό κορβανά.

Αρκετά περιπετειώδης ήταν τούτη τη φορά η διάσχιση της Τρανζνίστρια. Έχοντας πια όλα τα απαιτούμενα έγγραφα, φθάσαμε ήρεμοι στα τελωνειακά φυλάκια. Μάλλον πέσαμε σε λάθος βάρδια αφού ο τελώνης επέστρεψε με αποστροφή το έγγραφο που ήταν μεταφρασμένο στην αγγλική, λέγοντας: “Νο ινγλις, Ρόσα”, εννοώντας ότι το περιεχόμενο του “power of attorney” θα έπρεπε να είναι μεταφρασμένο στα Ρώσικα και όχι στα Αγγλικά που δεν κατείχε. Μετά από διάφορες αποτυχημένες προσπάθειες να συνεννοηθούμε και αρκετό εκνευρισμό από την μεριά του, με κάλεσε μέσα στο φυλάκιο αφού έκλεισε το παραθυράκι. Κρατώντας ανοικτό το διαβατήριο πρόφερε την μοναδική ίσως αγγλική λέξη που ήξερε κάνοντας μια απότομη κίνηση με την τεντωμένη παλάμη του μέσα στις σελίδες του διαβατηρίου: “Μόνεϊ”.

Βγήκα έξω, πήγα στο αυτοκίνητο, έβγαλα από την τσέπη μου ότι ουκρανικά χαρτονομίσματα είχαν περισσέψει, τα έβαλα προσεκτικά μέσα στο διαβατήριο, πήγα στο φυλάκιο, άπλωσα το χέρι δίνοντας το "πακέτο", ρώτησα κρατώντας το βλέμμα μου στο διαβατήριο: “Γκουντ”; Αστραπιαία αφαίρεσε τα χαρτονομίσματα, μάλλον χωρίς να καταλάβει πόσα ήταν και επέστρεψε το διαβατήριο λέγοντας κοφτά: “γκούντ”. Τη συνέχεια την ανέλαβε ο Πάνος που συμπλήρωσε όλη τη γραφειοκρατία τις δηλώσεις, το επίσημο παράβολο, και η μπάρα άνοιξε. Για συγκεκριμένους λόγους δεν ένοιωθα άσχημα. Κουβαλώντας τις τύψεις πολίτη χώρας που τουλάχιστον μέχρι πρότινος έστεκε μακριά από τη φτώχεια, συνυπολογίζοντας ταυτόχρονα και όλες τις εξελίξεις από το '90 και μετά, θεώρησα τον οβολό μου στον τελωνειακό, σαν μια μικρή συμβολή σε μια εξωθεσμική αντιμετώπιση μιας αδικίας. Της αδικίας που θέλει κάποιες χωρές φτωχές και άλλες όχι ανεξάρτητα από τις επιθυμίες, την εργατικότητα, τις φιλοδοξίες των κατοίκων τους. Με αυτές τις σκέψεις, η Τρανζνίστρια και οι ευθείες της, τελείωναν μπροστά μου, καθώς φθάσαμε στο τελωνειακό φυλάκιο της Μολδαβίας. Εξυπηρετικός αξιωματούχος μας λέει τι πρέπει να κάνουμε. Πληρώνουμε κάτι σαν τέλη κυκλοφορίας σε παρακείμενο κατάστημα, το οποίο είναι ταυτόχρονα σταθμός καυσίμων, μίνι μάρκετ, καφέ μπαρ και ανταλλακτήριο νομισμάτων. Κι όλα αυτά σε λιγότερα από 100 τετραγωνικά μέτρα. Επιστρέφουμε στο φτωχικό φυλάκιο, του δίνουμε την απόδειξη. Εκείνος παραδίδει όλη τη χαρτούρα σε έναν υφιστάμενο του και απομακρύνεται. Ο παραλαβών το “φάκελο” με παίρνει παράμερα και με βάζει σε παρακείμενο δωματιάκι. Κρατώντας όλα τα ταξιδιωτικά μας έγγραφα ξεκινά μια εισήγηση χωρίς να μπορώ να καταλάβω που το πάει αν και υποψιαζόμουν. Μιλά με σπαστά αγγλικά, αλλά χαλάει την παράσταση ο προϊστάμενος , που επανεμφανίζεται αιφνιδιαστικά.  Ανταλλάσσουν φευγαλέα μια ματιά και στα επόμενα δευτερόλεπτα μου επιστρέφονται τα χαρτιά και αναχωρώ.

Το απόγευμα έχουμε φτάσει στο ίδιο ξενοδοχείο που μας φιλοξένησε στο “ανέβασμα”. Με πολύ περισσότερο χρόνο πια έχουμε την πολυτέλεια να περιηγηθούμε το Κισινάου. Πολιτεία αντιθέσεων θα την βάφτιζα. Από την μια τα καταθλιπτικά, μεγάλα, άσχημα μπλοκ των πολυκατοικιών από την άλλη φαρδείς δρόμοι και μια πόλη με ανοίγματα, με αέρα, με πάρκα. Από την μια φτώχεια και από την άλλη πριβέ εστιατόρια για λίγους εκλεκτούς. Ταλαιπωρημένα λεωφορεία της γραμμής, αλλά και φιλόξενοι ταξιτζήδες που θα σε βοηθήσουν να προσανατολιστείς. Παραδοσιακό, όμορφο εστιατόριο με σχετικά φυσιολογικές τιμές για εμάς (20 € ανά άτομο για ένα κάτι παραπάνω από πλήρες γεύμα) αλλά απαγορευτικό για τον ντόπιο δημόσιο υπάλληλο που προφανώς δεν μπορεί να δώσει κάτι λιγότερο από ένα δέκατο του μισθού του για αυτό το σκοπό.

Σε μια προσπάθεια

να αποκωδικοποιήσω έστω και κατ' ελάχιστο βαθμό τα οικονομικά της χώρας ρώτησα τον ρεσεψιονίστ. Από τις απαντήσεις κατέληξα στα εξής: Οι δημόσιοι υπάλληλοι αμείβονται με 250 ευρώ το μήνα. Σπάνια αρκούν. Οι υπάλληλοι του ιδιωτικού τομέα εισπράττουν περισσότερα αλλά η προσφορά εργασίας είναι πολύ μικρή. Το ξενοδοχείο το έχτισε πριν μια πενταετία και το διαχειρίζεται ένας επιτυχημένος επιχειρηματίας που ξεκίνησε πριν από 15 χρόνια ως επιπλοποιός.

Είπαμε πολιτεία αντιθέσεων.

Η μικρή δόση των πρώην Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών έβαινε προς το τέλος της καθώς η απόσταση με τα σύνορα της Ρουμανίας μίκραινε. Ο ψηφιακός μας πλοηγός, δρώντας άλλοτε σαν ηγέτης και άλλοτε σαν δυνάστης, αποφάσισε να μας γυρίσει από άλλο δρομολόγιο. Μου έμεινε η πικρία ότι δεν θα είχα τη δυνατότητα να ξαναέβλεπα υπό το φως του καλοκαιρινού ήλιου, εκείνη την μυστήρια σκοτεινή έκταση που αντιμετωπίσαμε πριν λίγες νύκτες κατά την είσοδό μας στη χώρα. Αποζημιώθηκα με έναν συντομότερο και καλύτερο δρόμο σε μια χώρα καταπράσινη, τόσο εύφορη και όμως τόσο φτωχή.

Όταν λίγες ώρες αργότερα περνούσαμε στα Βαλκάνια μια από τις πρώτες εικόνες που φυλάκισε το βλέμμα μου ήταν μια φορτωμένη απαστράπτουσα Ferrari σε ένα άθλιο φορτηγό οδικής βοήθειας. Το επόμενο χιλιόμετρο διασταυρωθήκαμε με έναν ακόμα αραμπά. Δεν ήταν παρά η ανισορροπία του σύγχρονου κόσμου, χτισμένη από τις νόρμες το υπαρκτού καπιταλισμού πάνω στα ερείπια του ανύπαρκτου σοσιαλισμού.