Ο Μ. Γκορμπατσώφ ήταν ο 8ος (αν δεν συμπεριλάβουμε τον Αλεξέι Ιβάνοβιτς Ρίκοφ) και τελευταίος ηγέτης της Σοβιετικής Ένωσης. Παρέλαβε από τον αποθανόντα Κονσταντίν Τσερνιένκο στις 11 Φεβρουαρίου του 1985 και επί των ημερών του, κατακερματίστηκε η μεγαλύτερη σε έκταση και η τρίτη σε πληθυσμό χώρα του κόσμου.

Αυτό το μικρό πλήθος των Σοβιετικών ηγετών σε εβδομήντα έτη, που διήρκεσε το πείραμα του Υπαρκτού, όταν στον ίδιο χρονικό διάστημα στις Η.Π.Α. βρέθηκαν στο οβάλ τραπέζι 13 διαφορετικοί πρόεδροι, καταδεικνύει τη δυσκολία της αναρρίχησης στην εξουσία. Ας μην λησμονούμε ότι μέχρι την περίοδο του Χρουτσώφ, δεν ήταν εύκολο οι επίδοξοι ηγέτες ούτε να επιζήσουν. Δεν κρατούνταν ούτε τα στοιχειώδη προσχήματα.

Είτε ως “ελιτιστές”, είτε ως “Τροτκιστές”, σημαντικοί επαναστάτες όπως οι Ζινόβιεφ, Κάμενεφ, Μπουχάριν, Ρίκοφ αντιμετώπισαν τις κάννες των εκτελεστικών αποσπασμάτων. Την ίδια περίπου τύχη είχαν οι 1.108 σύνεδροι επί συνόλου 1.966, του 17ου συνεδρίου του Κ.Κ.Σ.Ε. Οι περισσότεροι από αυτούς εκτελέσθηκαν ή πέθαναν σε γκούλαγκ.

Μετά τον θάνατο του Παναγή Γιαννουλάτου, τον Ιούνιο του ’61, στην προεδρία της Λέσχης ανέρχεται ο Απόστολος Νικολαίδης. Η πορεία της είναι ανοδική, η διοίκηση συνετή και σφικτή, τα οικονομικά σε άνθηση.

Πολιτικά πρόσκειται στο βαθύ, βασιλικό κράτος. Η δεκαετία του ’50 έχει παρέλθει με την αμέριστη βοήθεια και συμπαράσταση των ανακτόρων.  Οι αγώνες της τελούνται «υπό την αιγίδα της Α.Μ. του Βασιλέως». Η Λέσχη είναι συντηρητική, και το σύνολο των μελών της ανήκει στην κοινωνική ελίτ. Μπαίνοντας στην δεκαετία του '60, στηρίζει τα πρώτα βήματα του τουρισμού στον τόπο μας, παρέχοντας πληροφορίες, προσφέροντας οδική βοήθεια, σε ένα παρθένο, από κάθε άποψη, τοπίο.

Το πατρικό του, το χώριζε μια ευθεία 1.800 μέτρων, από την πλατεία Κολωνακίου. Mα τα λίγα αυτά μέτρα, στην πρωτεύουσα της δεκαετίας του ’60, σηματοδοτούσαν ένα ολότελα διαφορετικό σύμπαν.

Η τύχη το έφερε, να ζήσει ανάμεσα σε αυτά τα σημεία από το ’63 έως το ’69. Τις έξι τάξεις του δημοτικού που είχαν απ’ όλα. Για ένα παιδί που αρχίζει με συλλαβές και  συνεχίζει με ανάγνωση, οι εφημερίδες άνοιγαν παράθυρα σε έναν πελώριο, άγνωστο, γοητευτικό όσο και βίαιο πλανήτη, ενίοτε και ανερμήνευτο. Σε μια δεκαετία με ανατροπές και εκπλήξεις, με ελπίδες και απώλειες. Το παιδί όμως παρέμενε στο απυρόβλητο. Σαν θεατής σε μια παράσταση.

Έξι πρωινά την εβδομάδα, μέχρι το ’65, το πήγαινε ο πατέρας ή η μητέρα στο σχολείο. Από το ’66 και μετά με τον άσσο,  Καλλιθέα – Ομόνοια, ή με το πέντε  Κουκάκι - Ομόνοια, όπως έλεγε το μεγάλο κίτρινο  σιδερένιο κουτί, ψηλά στο κούτελό του με τους τρολέδες ακόμα πιο πάνω.

Κατέβαινε στο Σύνταγμα και ποδαράτο Αμερικής & Σκουφά. Πειραματικό Σχολείο Πανεπιστημίου Αθηνών. Έξι χρόνια εκεί μέσα. Και κάποια Σαββατοαπογέυματα, στο Βυζάντιο. Ο μικρός με τον πατέρα. Τοστ, μεγάλη ανακάλυψη και πορτοκαλάδα.

Το πρώτο, αφορά την υπόθεση Novartis. Σκάνδαλο για την κυβέρνηση, φιάσκο για την αντιπολίτευση, είναι ένα θέμα που απασχολεί τους πολίτες αλλά και την ίδια τη λειτουργία ενός σύγχρονου κράτους. Υπάρχει η επιθυμία να διαλευκανθεί το συντομότερο, να αποδοθεί δικαιοσύνη και να αποκαλυφθεί στο σύνολό της η αλήθεια.

Επειδή έχει εμπλακεί και το Ομοσπονδιακό Γραφείο Ερευνών (F.B.Ι.) των Η.Π.Α., η αποσιώπηση γεγονότων κρίνεται πιο δύσκολη.  Τούτο δεν σημαίνει ότι οι ερευνητές από την άλλη πλευρά του Ατλαντικού είναι μονίμως αδιάφθοροι και εμείς εδώ παντοτινά βουτηγμένοι στη διαφθορά. Ούτε, ότι ξαφνικά λυπήθηκαν την μνημονιακή Ελλάδα και έδρασαν.

Σημαίνει ότι καθώς μαίνεται ο πόλεμος των φαρμακοβιομηχανιών, που απασχολεί χιλιάδες, που απορροφά για έρευνα μεγάλα ποσά και που αποδίδει τα πολλαπλάσια, το έντιμο παιχνίδι και οι προθέσεις των εταιρειών απέναντι στους ασθενείς, είναι υπό έρευνα για τεθεί, έτσι, διακριτικότατα. Οι Αμερικανοί κόπτονται για τα δικά τους συμφέροντα, τις δικές τους εταιρείες. Το τι ακριβώς έχει συμβεί, το αν και ποιοι, Έλληνες κρατικοί αξιωματούχοι έχουν πάρει μίζες, με ποιο τρόπο, τι πλυντήρια στήθηκαν ως προς τούτο, αφορά πλέον την Προανακριτική Επιτροπή του Ελληνικού κοινοβουλίου και ακολούθως την τακτική Δικαιοσύνη της Ελληνικής Δημοκρατίας.

Από όλο το πλούσιο, ενίοτε και ιντριγκαδόρικο υλικό που κατακλύζει περί του θέματος τα μέσα, έντυπα και ηλεκτρονικά, υπήρξε ένα κείμενο, που αποδεικνύεται σπαραξικάρδιο, καθώς  μας δίνει μια διαφορετική διάσταση, ένα άλλο επίπεδο πληροφόρησης και πρωτίστως το ανθρώπινο στίγμα.

Το μεταφέρω αυτούσιο, αλιευμένο από το ζουρναλίστας. Αποτελεί πνευματικό τέκνο της Μαρίας Κορνάρου, η οποία το ανάρτησε στη σελίδα της στο f/b  και έχει ως εξής:

«Πολλοί ακούνε το σκάνδαλο Novartis και αδυνατούν να καταλάβουν τι πρακτικά συνέβη. Ή έστω καταλαβαίνουν πως κάποιοι απλώς έβαλαν το δάκτυλο στο μέλι. Ε λοιπόν, αφήστε με να σας πω μια ανθρώπινη ιστορία για κάποιους άλλους, που για χάρη της Novartis δε χώθηκαν στο μέλι αλλά στην απόγνωση. Και επειδή πήξαμε στους κουκουλοφόρους μάρτυρες, επιτρέψτε μου να την …καταθέσω χωρίς κουκούλα.

Ο τόσο ταλαιπωρημένος αυτός τόπος, έχει κάθε μέρα του χρόνου να αφηγηθεί ιστορίες βίας. Ιστορίες θανάτων και παραλογισμού. Ακόμα χειρότερο είναι, ό,τι αυτές οι ιστορίες πέρα από τα βαθιά τραύματα που έχουν αφήσει, γίνονται αντικείμενο εκμετάλλευσης, και διασποράς μίσους.

Μια από αυτές τις μέρες είναι και η δεκάτη Φεβρουαρίου. Του 1947. Ένα σημαντικό και ευχάριστο για τα Ελληνικά χρώματα γεγονός, είναι η υπογραφή συνθήκης ειρήνης με την Ιταλία, στο Παρίσι. Με αυτήν παραχωρήθηκε στην Ελλάδα η κυριαρχία της Δωδεκανήσου. Αλλά στη δίνη του Εμφυλίου πολέμου, την ίδια ημερομηνία, αρκετά βορειότερα, στα χώματα της Αριδαίας, στο χωριό Κωνσταντία, συντελείται ένα δράμα.

Για να κατανοήσουμε το πλαίσιο, πρέπει να γυρίσουμε στο 1923, στις άνευ προηγουμένου επιπτώσεις του ελληνοτουρκικού πολέμου του ‘19 – ‘22 και ασφαλώς της Μικρασιατικής καταστροφής.

Στην προηγούμενη ανάρτηση θυμηθήκαμε τα, προ 56ετίας, εγκαίνια των σημαντικότερων εθνικών αρτηριών. Ήταν μια σημαντική καινοτομία για τον τόπο.

Δεν ήρθε όμως άνευ χρεώσεων.

Οι αυτοκινητιστές που χρησιμοποιούν το νέο εθνικό δίκτυο έπρεπε να καταβάλουν κάποιο τίμημα.

Το γιατί, επεξηγείται επαρκώς σε ρεπορτάζ που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό «Επιθεώρησις της Ε.Λ.Π.Α.»  τεύχος 62, από τον Αύγουστο του 1962.

Έκτοτε βέβαια έχουν γίνει πολλά. Έχουν αλλάξει ακόμα περισσότερα, όπως επίσης έχουν εισπραχθεί περιουσίες.

Ας θυμηθούμε μερικά.

Στις αρχές της δεκαετίας του ’60 ο τόπος έχει μπει σε πορεία ανασυγκρότησης. Επιχειρεί να επουλώσει τα βαθιά τραύματα του Εμφυλίου, πράγμα όχι και τόσο εύκολο, καθώς το κυρίαρχο πολιτικό, μετεμφυλιακό κλίμα καθόλου δεν βοηθά.

Τρέχει όμως μια γοργή προσπάθεια σημαντικών δημοσίων έργων τα οποία προοδευτικά αλλάζουν την μορφή της χώρας. Με ένα δημόσιο τομέα πιο συμμαζεμένο, σε ένα πλαίσιο συντηρητικό και στο ελεγκτικό τμήμα του, πιο αποτελεσματικό, σε σχέση με μεταγενέστερες εποχές.

Οι δυο κύριοι οδικοί άξονες ο Αθηνών Λαμίας και ο Αθηνών Κορίνθου, παραδίδονται μέσα στο 1962. Στις 29 Αυγούστου ο πρώτος, στις 11 Νοεμβρίου ο δεύτερος.  Ειδικά ο πρώτος απαλλάσσει τους εποχούμενους από το δυτικότερο και το χειμώνα συχνά μαρτυρικό πέρασμα Αγία Σωτήρα – Κάζα - Μπράλος, ενώ ταυτόχρονα συντομεύει την διαδρομή σε απόσταση και κυρίως σε χρόνο.

Αλλά και ο δεύτερος εγκαινιάζει μια νέα διαδρομή ανετότερη και ταχύτερη, πλην του τμήματος της Κακιάς Σκάλας, το οποίο θα παραδιδόταν στην κυκλοφορία, δυο χρόνια αργότερα, το φθινόπωρο του ’64.

Έκτοτε έχουν κυλήσει 56 χρόνια και ο τόπος έχει μεταμορφωθεί. Ανάπτυξη, υποδομές, ευρωπαϊκή τροχιά, σε περιόδους που δεν χαρακτηρίστηκαν πάντα από σύνεση για να διατυπωθεί κομψά. Υπάρχει και η άποψη ότι το μέτρο χάθηκε.

Το ολοένα αυξανόμενο πλήθος των κυκλοφορούντων οχημάτων δημιουργούσε όλο και μεγαλύτερες ανάγκες για καλύτερο, ανετότερο , ασφαλέστερο οδικό δίκτυο. Έτσι ελάχιστα κομμάτια από εκείνα έργα διασώζονται και στις μέρες μας, φαντάζουν πολύ μικρής κλίμακας. Κι όμως για την εποχή τους ήταν όχι μόνον σημαντικά, αλλά απαραίτητα. Επιπλέον, άνευ υποχρεώσεων.

Μια ματιά στα ρεπορτάζ της εποχής αξίζει:

Ένας νηφάλιος, όχι ανενημέρωτος πολίτης, ήταν εύκολο να περιπέσει σε σύγχυση, με ότι άκουσε, είδε στο σημερινό Αθηναϊκό συλλαλητήριο.

Κατ’ αρχάς με το περιεχόμενο του. Ήταν εθνικό ή πατριωτικό ή μήπως αντικυβερνητικό; Ας πούμε ότι ήταν ένα κοκτέιλ . Λίγο απ’ όλα. Εν τάξει

Ακολούθως, το λογιστικό κομμάτι του. Ήταν 140 χιλιάδες κόσμος που υπολόγισε η ΕΛ.ΑΣ, ή ένα εκατομμύριο, μίνιμουμ, κατά τους οργανωτές του; Ας πούμε ότι η αλήθεια είναι κάπου στην μέση. Καλώς

Έπειτα η σύνθεση των συγκεντρωμένων. Εκκλησία και παρεκκλησιαστικές οργανώσεις, πρώην Πρωθυπουργός, πρώην νομάρχης, πρώην υπουργοί, βουλευτές και επικεφαλής κομμάτων, εθνικόφρονες, υπόδικοι ακροδεξιοί και ακόλουθοι του ναζισμού, μα και  άνθρωποι της καθημερινότητας, του μόχθου, έντιμοι και ειλικρινείς. Και κυρίως με αδιέξοδα. Να υποθέσουμε, για να αιτιολογήσουμε το κάπως ετερόκλητο παζλ, ότι σε μεγάλες απειλές υπάρχει μια σύμπτυξη, μια διάθεση ενωτική. Δηλαδή, επικοινωνείς και συναναστρέφεσαι με ανθρώπους που σε άλλες συνθήκες δεν θα το έκανες. Μάλιστα

Εκεί όμως  που η σύγχυση λαμβάνει την ύψιστη τιμή της, ήταν η παρουσία και τα λόγια του Μίκη. Ο καλλιτέχνης που άφησε ένα τόσο λαμπρό όσο και ογκώδες κληροδότημα όχι μοναχά στην Τέχνη αλλά κυρίως στον Τόπο, για να μην πούμε στον πλανήτη. Ο πολίτης που ταλαιπωρήθηκε από την εθνικό αποτύπωμα της εξουσίας. Ασφαλώς  τον σημάδεψαν και οι αριστερές εξουσίες. Το ομολογεί στον «Αρχάγγελο»:

Αλιεύθη προ ημερών, ανυπόγραφο στο ζουρναλίστας, με προέλευση από το χάρντογκ. Το βρήκα ενδιαφέρον και ταυτόχρονα ξύπνησε μνήμες.

Με τίτλο: Αφιερωμένο στη χαμένη υπερηφάνεια των Μέσων..., αναφερόταν σε αυτό που κάποτε βλέπαμε πολύ πιο συχνά. Την ένδειξη press, που έφεραν τα αυτοκίνητα των λειτουργών του Τύπου.  Το σύντομο αλλά περιεκτικό σημείωμα λοιπόν έλεγε τα εξής: