Don Alfonso (31.05.2009) PDF Print E-mail

Ευγενική μα σύντομη ζωή. Επικό μα βίαιο τέλος.

Γεννημένος στο Λονδίνο από πατέρα Ισπανό ευγενή και μητέρα Ιρλανδή πρώην νοσοκόμα, μεγαλωμένος στη Γαλλική Ριβιέρα αλλά πολίτης του κόσμου, αθλητής ολυμπιακού επιπέδου και ατρόμητος, αληθινός lady killer αλλά και πατέρας, ο Μαρκήσιος Alfonso de Portago, ανήκε σε μια κατηγορία αρσενικών που όσο περνούν τα χρόνια, γίνονται όλο και πιο σπάνιοι.

Ο Βρετανός δημοσιογράφος Gregor Grant, που αρθρογραφούσε στο περιοδικό «Autosport», αμέσως μετά το θάνατο του de Portago κατά τη διάρκεια του τελευταίου Mille Miglia της ιστορίας έγραψε:

«Ένας άνδρας σαν τον de Portago, εμφανίζεται μόνον μια φορά σε κάθε γενιά, αν και θα ήταν πιο ακριβές να πούμε μια φορά κάθε εκατό χρόνια. Έκανε τα πάντα με τρόπο υπέροχο. Ας ξεχάσουμε τις οδηγικές του ικανότητες, τις δυνατότητές του ως ιππέα, την Ολυμπιακή του διάκριση στο bobsledding, τη γενικότερη αθλητική πλευρά του. Ας μην αναφέρουμε ότι μιλούσε και έγραφε άριστα 4 γλώσσες. Υπήρχαν τόσα άλλα που μπορούσες να θαυμάσεις σε αυτόν. Για παράδειγμα, αν ενδιαφερόταν θα μπορούσε να ήταν ο καλύτερος παίκτης bridge στον κόσμο, θα μπορούσε να είναι μέγας στρατιωτικός, και είμαι βέβαιος πως θα μπορούσε να είναι εκλεκτός συγγραφεύς.»

Το πλήρες όνομα του Μαρκήσιου ήταν:

Alfonso Antonio Vicente Blas Angel Francisco Borjia Cabeza de Vaca y Leighton, Grandee of Spain, Count of Mejorada, Count of Pernia, Marquis de Moratalla, Marquis de Portago, Duke of Alagon και είδε το φως στο Λονδίνο στις 11 Οκτωβρίου του ’28.

Ήταν απόγονος οικογένειας με βαθιές ρίζες στο παρελθόν από όπου προφανώς κληρονόμησε μια ροπή προς την περιπέτεια, αφού ένας από τους προγόνους, ο Cabeza de Vaca αποβιβάστηκε στην Αμερική τον 16ο αιώνα και συστήνοντας έναν μικρό στρατό έφθασε μέχρι το Μεξικό. Άλλος προγονός του κατέκτησε τις Καναρίους νήσους, ενώ ο παππούς υπήρξε κυβερνήτης της Μαδρίτης. Στον πατέρα του πιστώνεται το γεγονός ότι ήταν ο καλύτερος ιστιοπλόος, παίκτης του γκολφ και του πόλο της εποχής του. Ταυτόχρονα ήταν και μέγας τζογαδόρος, λέγεται ότι κάποτε σήκωσε 2 εκατομμύρια δολάρια από το καζίνο του Monte Carlo.

Ο μικρός Alfonso μεγάλωσε στη Γαλλική Ριβιέρα χωρίς να αγχώνεται για το μέλλον του. Από πολύ νέος ήταν φημισμένος για την εξαιρετική υγεία, την φυσική κατάσταση και την τόλμη του. Ασχολήθηκε με κάθε λογής αθλητική δραστηριότητα. Κολυμβητής, παίκτης του πόλο, ιππέας εμποδίων με κορυφαίες επιδόσεις σε παγκόσμιο επίπεδο το ’51 και το ’52. Έλαβε επίσης μέρος στους χειμερινούς Ολυμπιακούς του ’56 στην Cortina d' Ampezzo τερματίζοντας 4ος στο bobsleigh μαζί με τους Marquis of Marino, G. Taboada και L. Munoz. Κοντά σε αυτά, φημολογείται, ότι κάποτε κέρδισε ένα στοίχημα 500 δολαρίων διότι πέταξε το αεροπλάνο του κάτω από μια γέφυρα. Τότε ήταν μόλις 18 ετών και η παράτολμη εκείνη ενέργεια του στοίχισε την αφαίρεση της άδειας του πιλότου που είχε μόλις αποκτήσει.

Παρέα με έναν άλλο ευγενή. Με τον Γερμανό Wolfgang von Trips που θα χάσει και αυτός τη ζωή του, εν δράσει με Ferrari , 52 μήνες αργότερα από τον don Alfonso, στην Monza.

 

 

Η σχέση του, πάντως, με τα αυτοκίνητα δεν ξεκίνησε σε μικρή ηλικία. Υπήρξαν στη ζωή του τρεις άνθρωποι που τον ενέπλεξαν σε αυτόν τον κόσμο. Ήταν ο κατά 12 χρόνια πρεσβύτερος του, Edmond Gunar Nelson που τον δίδαξε και πυγμαχία. Για τον o Ed, μπορεί κανείς αλλού να διαβάσει ότι ήταν Βρετανός ναυτικός, αλλού Αμερικανός αεροπόρος βετεράνος του Β΄ πολέμου αλλά σε κάθε περίπτωση γνωρίστηκε με τον Afonso στο Plaza της Ν. Υόρκης όπου εργαζόταν. Ήταν και ο Luigi Chinetti με τον οποίον γνωρίστηκαν στην έκθεση του Παρισιού και αποφάσισαν να κάνει μαζί του τον πρώτο του αγώνα, αλλά και ο Harry Shell που τον έπεισε να αγοράσει την πρώτη του Ferrari. Για την παρθενική του επαφή με τους αγώνες ο ίδιος έχει εξομολογηθεί:

«Γνώρισα τον Harry Shell και τον Luigi Chinetti στην έκθεση του Παρισιού το 1953 και ο Luigi μου πρότεινε να συνοδηγήσω μαζί του στο Carrera Panamericana. Αυτό που πραγματικά ήθελε ήταν ...έρμα. Δεν οδήγησα ούτε ένα μέτρο. Καθόμουνα δίπλα άσπρος από το φόβο, προσποιούμενος τον ατρόμητο. Εγκαταλείψαμε τη δεύτερη μέρα, αλλά είχα λάβει τις αποφάσεις μου. Οι αγώνες ήταν εκείνο που ήθελα να κάνω περισσότερο από οτιδήποτε άλλο.»

Αν όμως η πρώτη του αγωνιστική εμπειρία ήταν τόσο αποκαλυπτική , η δεύτερη αποδείχθηκε χειρότερη. Εξηγεί:

«Αποφάσισα να αγοράσω μια τρίλιτρη Ferrari και ασφαλώς ήμουν πολύ τυχερός που είχα την οικονομική δυνατότητα να το κάνω. Έτσι συμμετείχαμε με τον Harry Shell στα 1000 χλμ του Μπουένος Άυρες. Ο Harry ήταν πολύ φοβισμένος ότι θα ταλαιπωρήσω το αυτοκίνητο, αλλά δεν μου είπε τίποτα για αυτό. Έτσι όταν στον 70ο γύρο κουράστηκε και τον άλλαξα, μέσα σε μικρό χρονικό διάστημα χάσαμε 3 θέσεις και ήταν φυσικό αφού δεν ήξερα πως να αλλάζω ταχύτητες. Κάποια στιγμή τον είδα στην μέση της πίστας να μου κουνάει τα χέρια του απεγνωσμένα, προκειμένου να ξαναλλάξουμε ώστε να κερδίσει το χαμένο έδαφος. Έτσι και έγινε και τελικά τερματίσαμε 2οι γενικής και πρώτοι στην κατηγορία μας.»

Στον επόμενο αγώνα που έτρεξαν οι Portago - Shell, στις 12 ώρες του Sebring, ο πίσω άξονας κατέρρευσε την 2η μόλις ώρα ένα γεγονός που ώθησε τον Μαρκήσιο στο να αντικαταστήσει την 250 ΜΜ με μια Maserati A6GCS/53. Τότε έγιναν και τα μαθήματα αλλαγής ταχυτήτων. Δάσκαλός του ήταν ο Guerrino Bertocchi, εργοστασιακός δοκιμαστής της Maserati. O Μαρκήσιος γοητεύτηκε καθώς μυήθηκε στην τεχνική του τακουνιού – δακτύλων. Μπορούσε πλέον να αλλάζει ταχύτητες σε εκείνα τα δύσκολα, ασυγχρόνιστα κιβώτια ταχυτήτων, χωρίς να χάνει χρόνο, χωρίς να τα ταλαιπωρεί. Με δεύτερο οδηγό τον Carlo Tomasi έλαβε μέρος στις 24 ώρες του Man. Ήταν επικεφαλής στην κλάση τους έως στις 5 το πρωί οπότε και έσπασε ο κινητήρας.

O επόμενος αγώνας έφερε μόνον δυσάρεστα. Με τη βοήθεια της μητέρας του αγόρασε μια Osca και δήλωσε συμμετοχή στο Γερμανινό G.P. στο περίφημο Nürbürgring. Στις δοκιμές, την τελευταία μέρα του Ιουλίου του ’54, ο Αργεντίνος Onofre Marimon χάνει τον έλεγχο της Maserati του και σκοτώνεται. Ο de Portago, που είχε δεσμούς φιλίας με τον Λατίνο οδηγό, σοκάρεται αλλά την άλλη μέρα δεν διστάζει να συμμετάσχει. Με κακή προφανώς ψυχολογία, βγήκε από την πίστα, αρκετά άσχημα ώστε, κατ’ αρχήν να εκτιμηθεί ότι χρειάζεται η διακομιδή του με νοσοκομειακό. Μέχρι να φθάσει όμως εκεί το όχημα, είχε απεγκλωβιστεί μόνος του. Τοποθέτησε τον οδηγό, πίσω και οδήγησε ο ίδιος το ασθενοφόρο στα pits με κάποιους μώλωπες και σκισμένα ρούχα.

Πάντως, λίγους μήνες αργότερα, σε δοκιμές στο Silverstone χάνοντας ένα κατέβασμα είχε ένα ατύχημα που του στοίχισε ένα συντριπτικό κάταγμα στο αριστερό του πόδι. Τον Οκτώβριο του ’56 μπορεί να κέρδισε στο Monthlery αλλά βίωσε για μια ακόμα φορά τον πόνο της απώλειας αγαπημένων προσώπων του. Ο Ελβετός Benoit Musy και ο βετεράνος Γάλλος Luis Rosier έχασαν τη ζωή τους σε εκείνον τον αγώνα. Ο Alfonso συνόδευσε την Ισπανίδα σύζυγο του Musy στο νοσοκομείο όπου εξέπνευσε ο Benoit. Συγκλονισμένος από αυτό που ένοιωσε δήλωσε.

- «Ο κάθε οδηγός πιστεύει ότι αυτό δεν μπορεί να συμβεί στον ίδιον. Ακόμα και τώρα, μέσα μου ξέρω ότι δεν θα συμβεί σε εμένα»

Ο τραυματισμός του και οι απώλειες των φίλων του, σε τίποτα δεν μείωσαν την αυτοπεποίθηση του, τουναντίον μάλιστα. Συνέχισε να γίνεται ολοένα και ταχύτερος. Έτσι, και παρά το γεγονός ότι δεν ήταν απόλυτα αφιερωμένος στους αγώνες δεν άργησε να γίνει πιλότος της Scuderia Ferrari. Οι επιδόσεις του έκαναν τον Stirling Moss να πει για αυτόν στα μέσα του ΄56 :

- «Ανήκει ασφαλώς στους 10 ταχύτερους σε παγκόσμιο επίπεδο. Σε ότι αφορά εμένα είναι κάποιος που πρέπει να προσέχω.»

Προσγειωμένος ο ίδιος θα δηλώσει:

- «Ο Moss ασφαλώς είναι ταχύτερος από εμένα. Αν τύχει και τον περάσω θα αναρωτηθώ τι τρέχει με το αυτοκίνητό του. Δεν νομίζω όμως ότι θα υπάρξει άλλος πρωταθλητής εφ’ όσον τρέχει ο Fangio. Αν το απόλυτο όριο μιας στροφής είναι 151,5 χλμ/ωε ο γέρος θα στρίβει κάθε φορά, μα κάθε φορά με 151. Εγώ θα στρίψω είτε με 149 είτε με 152 οπότε θα βγω από το δρόμο»

Ο χαρακτηρισμός «γέρος» δεν είχε κάτι το υποτιμητικό. Τουναντίον ο ευγενής έτρεφε βαθύ σεβασμό για τον κατά 17 χρόνια πρεσβύτερό του Αργεντινό.

Το ίδιο έτος (’56) ρώτησαν τον de Portago αν φαντάζεται τον εαυτό του να αγωνίζεται στην ηλικία του Fangio. O «μαέστρος» ήταν τότε 45 και ο Ισπανός 28.

- «Ποτέ. Ασφαλώς όχι. Σε κάθε περίπτωση θα σταματήσω στα 35. Αν κερδίσω τον παγκόσμιο τίτλο ίσως σταματήσω και νωρίτερα.»

Δεν του βγήκε ο προγραμματισμός. Το βέβαιο είναι ότι δεν ήθελε να οδηγήσει σε εκείνο το Mille Miglia. Οι δηλώσεις του ήταν τραγικά προφητικές..

- «Δεν μου αρέσει το Mille Miglia. Όσες αναγνωρίσεις και αν κάνεις δεν μπορείς να θυμάσαι 1000 μίλια δρόμου όσο καλά τα ξέρουν οι Ιταλοί. Υπάρχουν εκατοντάδες στροφές που αν γλιστρήσεις μπορεί να σκοτώσεις 50 άτομα. Είναι ένας αγώνας που ελπίζω να μην χρειαστεί να συμμετάσχω.»

Η συμμετοχή του, όμως, ήταν κάτι σαν εντολή της ομάδας. Θα μπορούσε να το αποφύγει. Αλλά δεν ήταν του τύπου του. Προφανώς μέσα του τον έκαιγε η πρόκληση να φανεί πιο δυνατός από κάτι που τον τρόμαζε. Δεν είχε κάνει ούτε μια αναγνώριση της διαδρομής και συναγωνιζόταν αντιπάλους που είχαν συμμετάσχει πάνω από δέκα φορές. Διεκδικούσε την τρίτη θέση στην πρώτη του εμφάνιση σε έναν αγώνα πραγματικό σφαγείο. Οδηγούσε μια 315 S. Ήταν ή ίδια (αρ. πλαισίου 0676) που οδήγησε πέντε εβδομάδες νωρίτερα στις 12 ώρες του Sebring, όπου αναγκάστηκε να κάτσει πίσω από το βολάν 10 ώρες εξ’ αιτίας μια αιφνίδιας αρρώστιας που παρουσίασε ο Luiggi Musso ο άλλος οδηγός της συμμετοχής της Scuderia. Η ειρωνεία είναι ότι και στο Mille Miglia ήταν δηλωμένος ο Musso όπου επίσης δήλωσε ασθενής και η συγκεκριμένη 315 S δόθηκε πάλι στον Alfonso.

Στις αρχές του Μαίου του ’57, λίγες μέρες πριν τον αγώνα, είχε γράψει μια επιστολή στη φίλη του Dorian Leigh όπου μεταξύ άλλων σημείωσε:

- «Όπως γνωρίζεις, από πρώτο χέρι, δεν επιθυμούσα να συμμετάσχω στο Mille Miglia. H Ferrari όμως μου είπε ότι πρέπει να τρέξω τουλάχιστον με ένα αυτοκίνητο gran turismo. Μετά όμως μου ανακοινώθηκε ότι πρέπει να το κάνω με ένα καινούργιο sport car 3,8 λίτρων. Αυτό ίσως να σημαίνει ότι ο «πρώιμος θάνατος» έρθει την επόμενη Κυριακή». Πέρα από ένα θανάσιμο προαίσθημα που διαφαίνεται, αποκαλύπτει τόσο την αντιπάθεια του για τον αγώνα, όσο και την εργοστασιακή εντολή αλλά και την αλλαγή της τελευταίας στιγμής που αντικατάστησε τον Musso.

O αγώνας τελείωνε, ήθελε κάτι λιγότερο από 50 χιλιόμετρα για να πέσει η καρό σημαία. Βρισκόταν σε ένα πολύ δύσκολο, πολύ γρήγορο κομμάτι στο Guidizzolo μεταξύ Mantua και Brescia. Το συγκεκριμένο τμήμα μάλιστα το είχαν ονομάσει Nuvolari G.P. προς τιμήν του Tazio που ήταν Μαντοβάνος και είχαν αθλοθετήσει έπαθλο για τον οδηγό που θα σημείωνε την υψηλότερη μ.ω.τ στο συγκεκριμένο τμήμα. Με ταχύτητα που πλησίαζε τα 200 χλμ/ωρ είτε επειδή κλατάρισε κάποιο οπίσθιο ελαστικό, είτε διότι κατέρρευσε η ανάρτηση το αυτοκίνητο βγήκε από το δρόμο, χτύπησε με βία ένα τηλεγραφικό στύλο, έπεσε σε μια ομάδα θεατών και τελικά προσγειώθηκε σε ένα χαντάκι. Δίπλα στο Ισπανό ευγενή καθόταν ο φίλος του, Edmond Nilson. Είχαν σκοτωθεί και οι δύο πριν καν το αυτοκίνητο σταματήσει. Ακριβώς όπως είχε προφητέψει, η έξοδος της Ferrari του από το δρόμο, στοίχισε τη ζωή σε 9 θεατές, 5 εκ των οποίων ήταν ανήλικα παιδιά.

Το δυστύχημα του de Portago αντιμετωπίστηκε με ψυχραιμία από τον Βρετανικό τύπο, αλλά στην Ιταλία ήταν η αφορμή, η θρυαλλίδα που έδωσε τέλος σε έναν από τους πιο απαιτητικούς αγώνες αυτοκινήτου

 

 

Ο don άφησε ορφανά τα δυο ανήλικα παιδιά του. Τον Andrea έξι ετών, τον Antonio τριών. Άφησε και την (εν διαστάσει) σύζυγο του, την Carroll. Δεν ήταν όμως μόνον εκείνη που έκλαψε για το χαμό του αφού οι γυναίκες είχαν κορυφαίο ρόλο στη ζωή του και δεν δίσταζε να το δηλώνει είτε με λόγια είτε με έργα. Από πολύ μικρός είχε αντιληφθεί το σημαντικό ρόλο που θα είχαν στη ζωή του. Το προσωνύμιο άλλωστε που του αποδόθηκε ως “lady killer” δεν το είχε κερδίσει διόλου τυχαία. Στην Αμερικανίδα σύζυγό του, την οποία είχε νυμφευθεί το ’49, της έκανε πρόταση γάμου μετά από δύο ώρες γνωριμίας. Στο κοντρόλ της Ρώμης, λέγεται πως, σπατάλησε κάποιο χρόνο για να αποδώσει τον δέοντα ασπασμό στην Linda Christian η οποία, κατά πως φαίνεται, ήταν ο τελευταίος δεσμός της ζωής του.

Είχε κερδίσει το σεβασμό του Enzo Ferrari και οι τρόποι του, είχαν αναγκάσει τον πατριάρχη να πει για αυτόν: «Πάντα κατάφερνε να αναδύει την καλλιέργειά του ακόμα και στις πιο σκληρές στιγμές.»

 

 

 

 

 

 

 

 

Κάνοντας, λίγους μήνες πριν χάσει τη ζωή του, μια συζήτηση με τον δημοσιογράφο Κen W. Purdy είχε πεί:

- «το πιο σημαντικό πράγμα στην ύπαρξή μας είναι μια καλοζυγισμένη σεξουαλική ζωή. Ο καθένας ξέρει ότι έτσι είναι αλλά κανένας δεν είναι πρόθυμος να το παραδεχτεί. Αλλά αν δεν έχεις ικανοποιητική ερωτική ζωή δεν έχεις τίποτα.»

Ο Purdy θα παρατηρήσει:

- «Είναι το πρώτο πράγμα που οι ιστορικοί σιωπούν όταν αναφέρονται στα βιογραφικά των σπουδαίων, και συχνά είναι ο μεγάλος παράγοντας στη ζωή τους»

- «Ασφαλώς» θα ανταπαντήσει ο Ισπανός, «Κοίτα τον Ναπολέοντα, τον Νέλσον»

Σε αυτό το σημείο ο Ken είχε και τον αντίλογο:

- «υπάρχει βέβαια και το παράδειγμα του George Bernard Shaw, που παντρεύτηκε μια γυναίκα που ερωτικά δεν του είπε ποτέ τίποτα.»

Για να απαντήσει ο Ισπανός:

- «Είναι ένα τέρας, ένας πολύ ανορθόδοξος συγγραφεύς. Κοίτα όμως τον Guy de Maupassant. Ένα θαύμα για πολλούς λόγους και εν πάσει περιπτώσει, σε ότι αφορά εμένα το να κάνω έρωτα είναι το πιο σημαντικό πράγμα της καθημερινότητας μου.»

Αν όμως οι σχέσεις με το άλλο φύλο ήταν τόσο ανοικτές και αυθόρμητες ποιες ήταν οι σχέσεις του με τα αυτοκίνητα;

-« Δεν με ενδιαφέρουν διόλου. Για μένα δεν είναι παρά μέσον μεταφοράς ή αγωνιστική μηχανή.

Όταν είναι να οδηγήσω κάποιο αγωνιστικό όχημα, κάθομαι μέσα του, το κοιτώ και σκέφτομαι πως με αυτό το παλιόπραμα (για την ακρίβεια χρησιμοποίησε την έκφραση son of bitch) θα διανύσω τα επόμενα 500 χιλιόμετρα. Αυτό είναι το μόνο μου ενδιαφέρον. Μόλις δε τελειώσει ο αγώνας, δεν με ενδιαφέρει τι θα συμβεί στο όχημα.»

Στην ίδια συζήτηση με τον Purdy δεν είχε πρόβλημα να ξεδιπλώσει τις φιλοδοξίες του σχετικά με το μέλλον.

«ένας λόγος που επιθυμώ να κατακτήσω τον παγκόσμιο τίτλο είναι ότι η Ισπανία παρουσιάζει εδώ και καιρό μια έλλειψη ηρώων. Θέλω να στεφθώ παγκόσμιος πρωταθλητής και ακολούθως να επιστρέψω στην πατρίδα μου και ασχοληθώ με τα κοινά.»

είχε μάλιστα, στείλει αργότερα μια φωτογραφία στον συνομιλητή του, όπου εικονιζόταν μαζί με τον Juan Manuel Fangio και τον μέλλοντα Ισπανό βασιλέα, Juan Carlos.

Δεν ήταν όμως οι γαλαζοαίματοι εκείνοι που αποτελούσαν τις παρέες του. Ο Εd Nelson, πέρα από ένα είδος μέντορα ήταν συχνά και το παράθυρο του για έναν πιο λαϊκό κόσμο, ένας τρόπος επικοινωνίας με άλλες τάξεις. Κάτι που συχνά έχουν ανάγκη ανήσυχα και ανοικτά μυαλά που για κάποιο λόγο έχουν κάπως αποκλειστεί σε κοινωνικούς ή οικονομικούς κύκλους

Με ένα παράδοξα προφητικό τρόπο είπε κάποτε, ο Ed, για τον de Portago.

«Γνωρίζω πως ο don λέει ότι θα ζήσει για πάντα, αλλά εγώ λέω ότι δεν θα φτάσει τα τριάντα.»

Έτσι κι’ έγινε, μόνο που στο πέρασμα του στην αιωνιότητα, ο don Alfonso παρέσυρε και τον Ed. Ήταν 12 Μαίου του 1957, το τελευταίο Mille Miglia της ιστορίας

 

 

 

 

 

Δημοσιεύτηκε στο περιοδικό wheels n' motors. τεύχος 10. Ιανουάριος 2009.