O αυτόχειρας του μνημονίου (31.01.2013) PDF Print E-mail

“Η αυτοκτονία είναι μια μόνιμη λύση σε ένα προσωρινό πρόβλημα” Phil Donahue

Οι λόγοι που κάποιος αποφασίζει να θέσει τέρμα στη ζωή του ποικίλουν. Κυρίαρχη όμως αιτία είναι η βαθιά απογοήτευση. Η πεποίθηση ότι το παιχνίδι της ζωής έχει χαθεί, η βεβαιότητα για αναξιοπρεπή συνέχεια και η χαμένη επιθυμία για οποιαδήποτε αντίσταση στο πρόβλημα, φέρνουν τον άνθρωπο στο εγχείρημα.

Υπήρξαν αυτοκτονίες με ιδεολογικό υπόβαθρο. Ο Βλαδίμηρος Μαγιακόφσκι απεδείχθη πολύ ευαίσθητος στα 37 του, το 1930, για να αντέξει το θρυμματισμό του σοσιαλιστικού ιδεώδους από το το Σταλινικό μετασχηματισμό. Δυο χρόνια νωρίτερα ο Κώστας Καρυωτάκης, στα 32 του, συνεθλίβη από την αρρώστια του, τον, πιθανότατα συνδυασμένο με σκάνδαλα, επαρχιωτισμό και αυτοπυροβολήθηκε στη καρδιά κάτω από έναν ευκάλυπτο στην Πρέβεζα.

Στα 37 του χρόνια αποχώρησε και ο Βίνσεντ Φαν Γκογκ, επίσης αυτοπυροβολήθηκε στο στήθος. Με βαριά κατάθλιψη, ψυχικά άρρωστος, πένης, σχετικά άγνωστος. Τεράστια ειρωνεία ότι τα έργα του ένα αιώνα αργότερα στοίχιζαν μια περιουσία.

Καταγεγραμμένη είναι και η κληρονομική αυτοκτονία. Του Ερνστ Χέμινγουεη, προηγήθηκε η αυτοχειρία του πατέρα του Κλάρενς Εντμοντς και ακολούθησαν εκείνες της αδελφής του Ούρσουλα, του αδελφού του Λέστερ και της εγγονής του Μαργκώ.

Δεδομένες επίσης οι αυτοχειρίες ζευγαριών. Ο Πωλ και η Λάουρα (θυγατέρα του Κάρλ Μάρξ) Λαφάργκ αυτοκτόνησαν με ένεση υδροκυανίου, πριν, σύμφωνα με το σημείωμα που άφησαν, “τα ανελέητα γηρατειά, θα μας αποσπούν μία μία τις απολαύσεις και τις χαρές της ζωής” αν και, σύμφωνα με τις μαρτυρίες των φίλων και των γνωστών τους ήταν σε άριστη φυσική και πνευματική κατάσταση. Πάντως, ο Λένιν, που εκφώνησε δεκάλεπτο λόγο στην κηδεία τους, δεν αναφέρθηκε ούτε μια φορά στον τρόπο θανάτου του ζευγαριού.

Την αυτή τύχη είχε και το ζεύγος Τσβάιχ. Ο Στεφάν και η Λόττε αυτοκτόνησαν το Φεβρουάριο του '42 στη Βραζιλία ανίκανοι να αποδεχτούν τη βαρβαρότητα του Ναζισμού.

Παρόμοια ίσως αιτία, αφαίρεσε τη ζωή από τον Αλέξανδρο Κορυζή, που αυτοκτόνησε με δυο (!) σφαίρες στην καρδιά μετά από μια συνάντηση που είχε με τον τότε βασιλέα Γεώργιο από την οποία αποχώρησε εμφανώς συντετριμμένος.

Τον Ιούνιο του 2007 ο παλαιστής Κρις Μπενουά, κρεμάστηκε στα 40ράντα του χρόνια, αφού πρώτα αφαίρεσε τις ζωές της συζύγου του και του γιου του που είχε πρώτα φροντίσει να ναρκώσει. Η θεσμικοί φορείς του αθλήματος φρόντισαν να αφαιρέσουν το όνομα και την εικόνα του από κάθε αρχείο.

Στις μέρες μας,

τουλάχιστον ένα εκατομμύριο άνθρωποι αυτοκτονούν παγκοσμίως σε ετήσια βάση ενώ οι απόπειρες είναι δεκαπενταπλάσιες. Η αυτοχειρία αποτελεί πλέον μια καθημερινή είδηση και στην Ελλάδα. Σε ένα γεωγραφικό χώρο που πάντα διατηρούσε τα χαμηλότερα ποσοστά σε παγκόσμια κλίμακα. Κάτι το κλίμα, το φως κάτι το μεσογειακό ή καλλίτερα το ελληνικό ταπεραμέντο ή έστω το εύχαρες modus vinenti η αυτοκτονία δεν ήταν κάτι που έπληττε το τόπο, μεταπολεμικά.

Όχι ότι το σύνολο του Ελληνικού πληθυσμού ήταν μετεμψυχώσεις των ηρώων του Καζαντζάκη, όχι ότι όλοι είμαστε “Ζορμπάδες” αλλά με μόλις 2,8 αυτοχειρίες ανά 100.000 κατοίκους προφανώς ήταν ένα φαινόμενο που ποτέ δεν πρόβαλε ως απειλητικό.

Μέχρι που προέκυψαν άλλα φαινόμενα.

Έτσι, της οικονομικής ύφεσης αρχομένης και των Μνημονίων εμφανιζομένων, η Ελλάδα κατέκτησε τον τίτλο της χώρας με την μεγαλύτερη αύξηση αυτοκτονικών σε Ευρωπαϊκό επίπεδο.

Αν σε αυτό προσθέσουμε, ότι σε μια αυτοκτονία δεν σημειώνεται ένας μόνον θάνατος, εκτός αν ο αυτόχειρας είναι ένα άτομο απολύτως απομονωμένο από τον κοινωνικό ιστό, όπως επίσης και το γεγονός ότι συχνά αυτοκτονίες, δηλώνονται ως ατυχήματα για να προστατευτεί η μνήμη αλλά και ο κοινωνικός περίγυρος του αυτόχειρα, τότε το θέμα λαμβάνει τις πραγματικές του διαστάσεις.

 

 

Σύμφωνα με έρευνες,

το ποσοστό των αυτοκτονιών στην Ελλάδα παρέμενε και το 2009 από τα μικρότερα στον κόσμο. Το πρώτο εξάμηνο του 2010, αυξήθηκε κατά 40% ενώ οι αριθμοί του πρώτου εξαμήνου του 2012, είναι πιο δραματικοί.

Οι σχετικές μελέτες κάνουν λόγο πως άνθρωπος χωρίς εργασία είναι 2 έως 3 φορές περισσότερο πιθανό να αυτοκτονήσει απ’ ό,τι ένας εργαζόμενος, ενώ κάθε αύξηση της ανεργίας κατά 3% συνδέεται με 4,5% αύξηση των αυτοκτονιών στον γενικό πληθυσμό.

Επίσης τα νέα σε ηλικία άτομα, που δεν εργάζονται, κινδυνεύουν σαφώς περισσότερο στο να εκδηλώσουν κάποια ψυχική ασθένεια σε σχέση με άλλους που έχουν εργασία, ενώ εκείνοι με μεγάλα χρέη κινδυνεύουν 2-3 φορές περισσότερο να εκδηλώσουν μείζονα κατάθλιψη, ή κάποια άλλη ψυχική ασθένεια, συγκριτικά με το γενικό πληθυσμό και η αδυναμία αποπληρωμής των χρεών είναι πιθανό να οδηγήσει σε αυτοκτονικές τάσεις. Τέλος, η εργασιακή ανασφάλεια που βιώνει ο σύγχρονος εργαζόμενος αυξάνει κατά 33% την πιθανότητα εμφάνισης κάποιας ψυχικής διαταραχής.

Όλων τούτων,

συνυπολογιζομένων γίνεται σαφές γιατί στην Ελλάδα του σήμερα, θρηνούμαι σχεδόν τρεις αυτοκτονίες κάθε 48ωρο, γιατί αυξάνονται οι απόπειρες, η χρήση αντικαταθλιπτικών και η ανάγκη για ψυχιατρική βοήθεια.

Φίλος ψυχίατρος, μου εκμυστηρεύτηκε ένα προχωρημένο καλοκαιρινό βράδυ, ότι η δουλειά του έχει αυξηθεί υπερβολικά, τα έσοδα του κάθε άλλο γιατί αδυνατεί να “χρεώσει” τα προ της κρίσης, ενώ ταυτόχρονα έχει πολλούς ασθενείς να υποφέρουν από κρίσεις πανικού και φόβου χωρίς να συνάγεται καμία ένδειξη για κάτι τέτοιο από την προσωπική τους ζωή.

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι σαν πράξη, η αυτοκτονία, δημιουργεί μια ισχυρή έλξη στους υποψήφιους αυτόχειρες. Εκφράζει την οργή τους, καλλιεργεί την απογοήτευσή τους και “τακτοποιεί” το πρόβλημά τους.

Αυτός όμως που είπε πως: “Ο πραγματικός λόγος για να μην αυτοκτονήσεις είναι επειδή πάντα καταλαβαίνεις πως εξαίσια γίνεται πάλι η ζωή, αφού τελειώσει η κόλαση “ τελικά δεν μπόρεσε να αντισταθεί και τίναξε τα μυαλά του στον αέρα τον Ιούλιο του '61 σε μια αγροικία στο Άιντάχο, μια μέρα πριν τα 62 του χρόνια.

Πλην όμως η δική του περίπτωση, η περίπτωση Ερνστ Χέμινγουεη, όλη η ζωή του στη διάρκεια της οποίας ενεπλάκη στον πρώτο παγκόσμιο, στον Ισπανικό εμφύλιο, στο δεύτερο παγκόσμιο, οι τέσσερις γάμοι του, το Πούλιτζερ, το Νομπέλ, οι τραυματισμοί, η εξάρτηση από το αλκοόλ, η κατάθλιψη που εμφάνισε, η αιμοχρωμάτωση από την οποία έπασχε και τα ηλεκτροσόκ στα οποία υποβλήθηκε έκαμαν τη συνέχεια τραχιά. Πήρε μια απόφαση μοιραία. Όπως και όλοι οι αυτόχειρες. Θα ήταν καλύτερα για όλους μας όμως, να είχαν ακολουθήσει τη συμβουλή του.