Το φεγγάρι (05.01.2011) PDF Print E-mail

«Του Γενάρη το φεγγάρι παρά ώρα, μέρα μοιάζει» αναφέρει η λαϊκή σοφία , θέλοντας να τονίσει τη λαμπρότητα της πανσέληνου τον πρώτο μήνα του χρόνου.


Έτσι, καθώς ο Ιανουάριος της δεύτερης δεκαετίας του 21ου αιώνα καταφθάνει δρομαίως, η ευκαιρία αναφοράς στο γήινο δορυφόρο ας μην πάει αναξιοποίητη.

Όπως εδώ και πολλά χρόνια έχουν παρατηρήσει οι επιστήμονες οι βασικές κινήσεις της Σελήνης είναι δύο. Κινείται γύρω από τη Γη σε ελλειπτική τροχιά και συμπληρώνει μια περιστροφή γύρω από το κέντρο της σε 29,53 ημέρες. Ο χρόνος αυτός ονομάζεται συνοδικός μήνας. Επίσης περιστρέφεται γύρω από τον άξονά της και συμπληρώνει μια περιστροφή σε 27,3 ημέρες. Ο χρόνος αυτός ονομάζεται αστρικός μήνας. Το αποτέλεσμα των δύο αυτών κινήσεων είναι η Σελήνη να μας δείχνει πάντοτε την ίδια πλευρά.

Το φαινόμενο αυτό, προφανώς ενέπνευσε τον Mark Twain θα διατυπώσει το θεώρημα πως: «Ο καθένας είναι σαν το φεγγάρι. Έχει μια σκοτεινή πλευρά την οποία ποτέ δεν δείχνει ποτέ σε κανέναν»

Η γοητεία, αλλά και το μυστήριο που ασκούσε επί αιώνες η σελήνη στους ανθρώπους είναι δεδομένη και πιθανότατα μεγαλύτερη από την ισχυρή βαρυτική επίδραση.

«Δεν γνωρίζω αν υπάρχουν άνθρωποι στο φεγγάρι, μα αν υπάρχουν πρέπει να χρησιμοποιούν τη γη ως ένα άσυλο τρελών» είχε ισχυριστεί ο George Bernard Shaw, ο οποίος εγκατέλειψε τα εγκόσμια το 1950, μια περίπου δεκαετία πριν ο 31ος πρόεδρος των Η.Π.Α. ο περίφημος John F. Kennedy, ενοχλημένος από τα Σοβιετικά κατορθώματα στο διάστημα, έθεσε το στόχο. Ήταν Μάιος του ΄61 και μιλώντας στην ολομέλεια του Κογκρέσου δήλωσε: «Πιστεύω ότι πρέπει να δεσμευτούμε ως έθνος πως πριν τελειώσει αυτή η δεκαετία θα στείλουμε έναν άνθρωπο στη Σελήνη ο οποίος θα επιστρέψει με ασφάλεια στη γη.»

Ο πρόεδρος το είπε, και η ΝASA το έκανε. Βέβαια όταν στις 20 Ιουλίου του ’69 ο Neal Armstrong περνούσε από την αυτόματη στην ημιχειροκίνητη διακυβέρνηση του Eagle προκειμένου να προσεδαφίσει την σεληνάκατο με ασφάλεια στη όχι και τόσο ομαλή Σεληνιακή επιφάνεια κάπου στη θάλασσα της Γαλήνης, ο JFK δεν βρισκόταν στη ζωή. Εκείνο το ταξίδι του στο Dallas είχε αποβεί μακρύτερο από το ταξίδι στη σελήνη. Ο άθλος όμως είχε επιτευχθεί και χωρίς αυτόν.

Έτσι που η Σελήνη δεν ήταν πια μόνο το αντικείμενο λατρείας των καλλιτεχνών, ο φάρος των ερωτευμένων, ή το φωτεινό μονοπάτι στη ράχη της θάλασσας. Ήταν και ο υπέρτατος στόχος μιας μεγάλης ομάδας των πιο διαλεχτών επιστημόνων που κατακτήθηκε με πολλές θυσίες και ακόμα μεγαλύτερη χρηματοδότηση. Τα περιγράφει με τον καλύτερο τρόπο ο Andrew Chaikin στο βιβλίο του «Α Man on the Moon». Από τότε συνολικά 12 άνθρωποι συνολικά περπάτησαν στην επιφάνεια του γήινου δορυφόρου, ενώ δεν έλειψαν και οι θεωρίες συνομωσίας σύμφωνα με τις οποίες ποτέ δεν συνέβησαν αυτά, και δεν αποτελούν, παρά προϊόν αμερικάνικης προπαγάνδας…

Πολλούς αιώνες πριν συμβούν αυτά τα κοσμογονικά ο Κικέρων έδινε μια άλλη διάσταση λέγοντας: «Ο έρως και η λογική μοιάζουν με τον ήλιο και το φεγγάρι. Όταν ανατέλλει το ένα, δύει το άλλο.»

Αυτή όμως είναι παραμένει η αποστολή του φεγγαριού. Να αποτελεί μια από τις καλύτερες πλατφόρμες έμπνευσης τόσο για επιστήμονες όσο και για καλλιτέχνες. Ακόμα και για τους μήνες που δεν υπάρχει πανσέληνος όπως το Φλεβάρη του 1999 ή του 2018, αλλά και τους μήνες που είχαμε ή θα έχουμε δύο πανσελήνους (blue moon), όπως το Δεκέμβρη του 2009 ή τον Αύγουστο του 2012!

Πιο μπορεί να είναι το μέλλον της σχέσης μας με τη Σελήνη; Ίσως η κατασκευή Σεληνιακής βάσης σαν πρώτο βήμα για εξερεύνηση του διαστήματος. Ωστόσο η NASA και η Αμερικάνικη κυβέρνηση έκριναν πρόσφατα ότι είναι οικονομικά ασύμφορη και προτείνουν ρομποτικές αποστολές στο Φεγγάρι που θα περιγράψουν το σεληνιακό περιβάλλον, θα χαρτογραφήσουν προσπελάσιμους πόρους, μπορούν να γίνουν συντομότερα να είναι φθηνότερες και να εξασφαλίσουν διαρκή παρουσία στη διαστημική μας γειτονιά.

Ότι και να συμβεί όμως, αυτός ο ασημένιος δίσκος θα εξακολουθεί αθεράπευτα να γοητεύει όσους τον ατενίζουν να αναδύεται μέσα από νερά του Αρχιπελάγους…