Το ότι κάποιοι θα προσπαθήσουν να πάνε, το καλοκαιράκι, όσο γίνεται μακρύτερα, δεν αποτελεί αναίρεση του «θέρος, τέλος», καθότι άπαξ και ανοίγουν τα σχολειά, ακόμα και αν δεν έχεις μέλος στην οικογένεια που ταλαιπωρεί και ταλαιπωρείται από το εκπαιδευτικό σύστημα, τα δεδομένα αλλάζουν. Η κυκλοφορία στους δρόμους γίνεται ξανά αφόρητα πυκνή, οι εκκρεμότητες εμφανίζονται πάλι το ίδιο σταθερές και δυσάρεστες, οι λογαριασμοί συνεχίζουν να προσγειώνονται ακάθεκτοι με κάθε τρόπο. Είναι και ο ηλιοκράτορας, που ολοένα καθυστερεί να ξεμυτίσει, που ολοένα βιάζεται να χαθεί στη δύση, που μικραίνει το χρόνο του φωτός, που μακραίνουν οι σκιές από το απομεσήμερο.

Περί του τέλους του καλοκαιριού, μας το είχαν τραγουδήσει και οι ΑΗΑ με εκείνο το γλυκόπικρα μελαγχολικό Summer moved on. Βέβαια τότε, που οι Νορβηγοί μας έφεραν αυτή την όμορφη μπαλάντα με αγγλικό στίχο, είχαμε 2000 και δεν είχαμε τη σωρεία των θεμάτων που μας βασανίζουν σήμερα. Ωστόσο, είχαμε άλλα, τόσο εμείς, εδώ, στο τέλος της Βαλκανικής, όσο και ευρύτερα στον πλανήτη. Μια σύντομη, ίσως διαφορετική, ματιά στο απερχόμενο θέρος, θα δώσει έμμεσα και λίγες ευκαιρίες για ένα λοξοκοίταγμα στο κοντινό παρελθόν.

Το ενεργειακό, ιδίως μετά το 1973, ήταν και παραμένει ένα πρόβλημα. Εν αρχή οι ολοένα αυξανόμενες ενεργειακές ανάγκες του πλανήτη, αργότερα το οικολογικό αποτύπωμα της κάθε είδους παραγόμενης ενέργειας και προ όλων τα πελώρια οικονομικά συμφέροντα, αμπαλάρουν ένα πρόβλημα με φιόγκο διάφορα άλλοθι. Κάπως έτσι στις ημέρες μας, στεφανώνονται λόφοι βουνά και όροι με ανεμογεννήτριες, φωτοβολταϊκά και ποιος ξέρει τι άλλο στο μέλλον. Δρόμοι διανοίγονται, τεράστιες κατασκευές αποθηκεύονται και στήνονται.

Κάπως έτσι στο οροπέδιο μετά την Δεσφίνα και πριν το Δίστομο, τα τμήματα που συγκροτούν τους πυλώνες των ανεμογεννητριών έχουν τοποθετηθεί προσεκτικά πάνω σε αμέτρητα κυβικά μέτρα χαλικιού που κάλυψαν αρκετά στρέμματα γης. Ξεχωρίζει και το όνομα της γερμανικής κατασκευάστριας εταιρείας η οποία από το μεσοπόλεμο έχει χορηγήσει, δωροδοκήσει δημόσιους λειτουργούς κάθε πελάτισσας χώρας.

Καταβάλλω προσπάθειες να αντιληφθώ τι είδους ανάγκη, σπρώχνει τους ανθρώπους να χάνουν ένα από τα πλέον πολύτιμα αγαθά τους. Την ιδιωτικότητα. Δεδομένο, ασφαλώς, ότι υπάρχουν άτομα όπου η προβολή τούς συναρπάζει περισσότερο από την ιδιωτικότητα. Δεν μπαίνω στον πειρασμό να το αναλύσω. Ωστόσο το αποδέχομαι. Τούτο όμως το μαζικό, σφοδρό κίνημα που εκφράζεται με τόση φανατική πίστη μέσω των φορέων της κοινωνικής διαδικτύωσης, δεν έχει προηγούμενο.

Το γνωστό απόφθεγμα του A. Warhol «Στο μέλλον όλοι θα είναι διάσημοι για δεκαπέντε λεπτά», είναι πλέον δραματικά παρωχημένο. Τέλος πάντων, δικαίωμά τους να ζουν, να εκφράζονται, κατά το δοκούν. Αλλά, σε στιγμές που στη χώρα σου, στην πόλη σου επικρατούν σωρεία προβλημάτων, αδιεξόδων, κρίσεις αξιών, στοιχεία βαθιάς παρακμής, το να ανεμίζεις ως σημαία επιτυχίας τις προσωπικές σου στιγμές, είναι δείγμα σοβαρής έλλειψης.

Έχει μείνει καλά σφηνωμένο στην μνήμη μου, αυτό που σχολίασε ο Βαλερύ Λεγκάσοφ όταν πέταξε με ελικόπτερο πάνω από τον αντιδραστήρα νο 4 αμέσως μετά την έκρηξη στο πυρηνικό σταθμό του Τσερνόμπιλ προκειμένου να εκτιμήσει το μέγεθος της καταστροφής. Έχοντας τις στιβαρές γνώσεις του ειδικευμένου επιστήμονα και αντικρίζοντας τις γλώσσες φωτιάς βαθιά μέσα στον κατεστραμμένο πυρήνα, αντιλαμβανόμενος τι είχε συμβεί, μουρμούρισε: «το φως του θανάτου».

Το θυμήθηκα πάλι, αντικρίζοντας ότι είχε απομείνει από το πετρόκτιστο οίκημα που υπήρχε, περισσότερα από εβδομήντα χρόνια, εκεί απέναντι. Οι φλόγες έφτασαν στον ξυλότυπο της οροφής, την αφάνισαν πέρασαν στο εσωτερικό συνεχίζοντας απτόητες. Από ένα χρονικό σημείο και μετά καταλάγιασαν και δεν ήταν αισθητές στο φως της ημέρας. Μα μόλις έπεσε το σκοτάδι κατέφθασε αυτή η απόκοσμη εικόνα. Η γλυκιά πορτοκαλί ανταύγεια που ξεπηδούσε έξω από τα καμένα παντζούρια και η ελαφρά στήλη καπνού από την χαίνουσα οροφή χανόταν στον νυκτερινό ουρανό. Ήταν το φως της καταστροφής.