Με υπότιτλο «η απίστευτη ιστορία της Σβετλάνα Αλελούγιεβα», η Καναδέζα καθηγήτρια του Πανεπιστημίου του Τορόντο, R.S., μας μεταφέρει τη ζωή της θυγατέρας του και «Πατερούλη» αποκαλούμενου.

Από τις πρώτες σελίδες γίνεται σαφές ότι η συγγραφέας έχει κοπιάσει. Έχει ερευνήσει, έχει μιλήσει με πολλούς. Στο σύνολό της η δουλειά είναι επιστημονικού επιπέδου. Καλογραμμένο και καλομεταφρασμένο (Πέτρος Γεωργίου), φέρνει στο προσκήνιο τον ιδιωτικό βίο της Σ.Α. αλλά ταυτόχρονα φωτίζει γεγονότα μιας ολόκληρης εποχής.

Η ιστορία ξεκινά από το απόγευμα της 6ης Μαρτίου του 1967, όταν η Σβετλάνα έκανε την αδιανόητη κίνηση να περάσει το κατώφλι της Αμερικάνικης πρεσβείας στο Νέο Δελχί, αυτομολώντας στη Δύση. Ήταν 41 χρονών, άφηνε πίσω μια ολόκληρη ζωή, μαζί με τα δυο παιδιά της.

Δεν ήταν ένας οποιοσδήποτε Σοβιετικός πολίτης ή έστω κάποιος σημαντικός όπως ο σκακιστής Viktor Korchnoi ή ο χορευτής Mikhail Baryshnikov. Ήταν η κόρη του Στάλιν.

Η ζωή της είχε ξεκινήσει με δράμα. Η μητέρα της Ναντέζντα είχε αυτοκτονήσει στα 31 της μετά από δημόσια αντιπαράθεση με τον πατέρα για τα αποτελέσματα της κολεκτιβοποίησης. Το καθεστώς είχε κατασκευάσει την πληροφορία ότι πέθανε από επιπλοκές εγχείρησης σκωληκοειδίτιδας. Η Σβετλάνα ήταν τότε οκτώ ετών θα μάθαινε πολλά χρόνια αργότερα την αλήθεια.

Ο ετεροθαλής αδελφός της, από τον πρώτο γάμο του Στάλιν, αιχμαλωτίστηκε κατά τη διάρκεια του πολέμου και πέθανε κατά τη διάρκεια της αιχμαλωσίας του σε Γερμανικό στρατόπεδο, ακολουθώντας την μοίρα μυριάδων συμπατριωτών του.

Όταν μάλιστα, οι Σοβιετικοί εγκλώβισαν τη 6η Στρατιά της Βέρμαχτ στο Στάλιγκραντ, αιχμαλωτίζοντας και τον στρατάρχη von Paulus, πρότειναν  στον Σοβιετικό ηγέτη την ανταλλαγή του Paulus με το γιό του. Ο Στάλιν απάντησε: «Δεν θα ανταλλάξω έναν στρατάρχη με έναν υπολοχαγό». Αυτά ήταν τα πρώτης της χρόνια καθώς  στα 17 συνάπτει τον πρώτο γάμο, στα 19 γεννά το πρώτο της παιδί, και στα 21 παίρνει το πρώτο διαζύγιο.

Στα μάτια ενός σημερινού νέου, η ζωή του Μ.Ρ. θα μοιάζει σαν ένα απέραντο λιβάδι ουτοπίας. Ως ένας λυρικός, πολιτικός δονκιχωτισμός. Όλα τούτα εκ του αποτελέσματος βέβαια. Το οποίο εν προκειμένω, δεν ήταν το ποθητό για τον Μ.Ρ. και τους συνοδοιπόρους του.

Όχι ότι όλη η ζωή του προχώρησε σε μονοπάτια αποτυχιών, αλλά ο τελικός στόχος δεν επετεύχθη. Όλα όσα του πιστώθηκαν όμως, δεν μπορεί να υπάρξει αμφιβολία, ότι αποτελούν σπάνιες, μοναδικές σχεδόν, εμπειρίες.

Από την Αλεξάνδρεια που γεννήθηκε, στην Αθήνα του μεσοπολέμου όπου το καθεστώς της 4ης Αυγούστου θα τον στρέψει αριστερά και από εκεί στο Παρίσι, η έκρηξη του Πολέμου, οι κακουχίες, η απελευθέρωση και η ξέφρενη πορεία σε κάθε τόπο, όπου θα μπορούσε να πυροδοτήσει την επανάσταση.

Σε μια περίοδο που πολλά από όσα σήμερα είναι αδύνατα, τότε φαίνονταν πιθανά. Σε μια συγκυρία όπου οι αδυναμίες και οι θωπείες του τρόμου, στον υπαρκτό χαλούσαν ήδη την εικόνα της ιδεολογίας.

Βαθιά αντισταλινικός, όχι μόνον ως ιδεολογική θέση αλλά και από αντίστοιχες εμπειρίες, μας δίνει τον τόνο, το βάθος της αντιπαράθεσης εκείνης της εποχής στο ελληνικό πλαίσιο:

«Ο Αδραμιτίδης επέζησε και αγωνίστηκε σε όλη τη διάρκεια του πολέμου, για να εκτελεστεί άνανδρα και ποταπά ως τροτσικιστής από τους σταλινικούς της ΟΠΛΑ στα Δεκεμβριανά». (σ.38).

«…ήξερα επίσης ότι οι τροτσικστές στην Ελλάδα αλλά και οι αρχειομαρξιστές και άλλοι αρτιστεροί αντιπολιτευόμενοι είχαν περάσει δια πυρός και σιδήρου, ιδίως κατά τα Δεκεμβριανά, από τα φανατισμνένα όργανα της ελληνικής Γκεπεού, όπως είχε καταντήσει πρακτικά η ΟΠΛΑ». (σ.119)