Ο συγγραφέας, για να πλέξει το μύθο του, χρησιμοποιεί τον αφελή, πλην ειλικρινή και ακριβή λόγο της πρωταγωνίστριάς του. Εκκινεί από την προπολεμική Ελλάδα και φτάνει τον αναγνώστη περισσότερο από μισό αιώνα αργότερα.

Στις 254 σελίδες του, πέρα από την αδιαμφισβήτητη λογοτεχνική του δεινότητα, παραδίδει και μια σειρά μαθημάτων.

Κατ' αρχήν Ιστορικών. Δίνει πληροφορίες, ψάχνει και αμφισβητεί. Επαναλαμβάνει συχνά την έκφραση: “η λεγόμενη απελευθέρωση” υπονοώντας σχεδόν εμμονικά ότι απελευθέρωση δεν επήλθε, άποψη που την στηρίζει με όλα τα γεγονότα που παραθέτει. Παραμένει, δικαίως, επί μακρόν στην Κατοχή, όπου κυριολεκτικώς “ξεκοκκαλίζει” τους ήρωές του. Με πυλώνα την πείνα, στήνει μαεστρικά το ζοφερό σκηνικό του.

Δεν μπορώ να θυμηθώ άλλο βιβλίο που να περιέγραψε τόσο έντονα και καθόλου μελοδραματικά την απόγνωση του λιμού, αν ίσως εξαιρεθεί “Η πείνα” του Κνουτ Χάμσουν. Βέβαια, ο Δανός νομπελίστας καταπιάστηκε με το αντικείμενο το 1890, ενώ ο λιμός στην Ελλάδα δημιουργείται τεχνητά, μισό αιώνα αργότερα, από τις Κατοχικές δυνάμεις. Είναι η πείνα, λοιπόν, η ανέχεια που επιβάλει το δράμα και δεν είναι ο θάνατος ο τελικός τρόμος, η απώτατη τιμωρία. Είναι η ζωή χωρίς αξιοπρέπεια.

Εκεί πάνω ο Μάτεσις μεγαλουργεί. Αποφεύγει, όπως προείπαμε το μελόδραμα και με τον αφελή μεν, αλλά ανελέητο δε, λόγο – ρόλο της Ραραούς αποκαλύπτει το έρεβος. Καταπιάνεται με όλα τα θέματα ταμπού. Το κάνει με μέτρο , ψύχραιμα, αναλυτικά και τελικά εξαίσια. Παρακολουθεί, όμως χιουμοριστικά, διακριτικά, αλλά και δηκτικά και τα φαινόμενα της μεταπολεμικής Ελλάδας.

Τα βιβλιάρια των που ψηφίζουν μόνα τους, τις συντάξεις, τα ρουσφέτια, όλο το πλέγμα της συναλλαγής. Έχει το χάρισμα να βάζει χρονικά σκόρπια στοιχεία και γεγονότα, τα οποία όμως αν ο προσεκτικός αναγνώστης τα ευθυγραμμίσει φθάνει σε συμπεράσματα συμπαγή και κυρίως φθάνει ήσυχα χωρίς υστερίες και κορώνες. Για να συμβεί αυτό βεβαίως προϋποθέτεται και μια μίνιμουμ ιστορική βάση.

Αν όμως το ένα μάθημα είναι ιστορικό, τα υπόλοιπα μαθήματα είναι κοινωνιολογικά, καλλιτεχνικά, πολιτιστικά, λαογραφικά. Η γραφίδα του ακουμπά με χιούμορ, με ρεαλισμό, άλλοτε δραματολογικά, άλλοτε με σκληρό ρεαλισμό ενίοτε και σουρεαλιστικά μέσα από τα μονοπάτια των ονείρων, σχεδόν όλες τις πτυχές αυτού του τόπου στο χρονικό διάστημα που πραγματεύεται.

Το χάος και η βία της Κατοχής είχε περάσει, ο Οκτώβριος του '44 έφερε ελπίδες αλλά δυο μήνες αργότερα η Αθήνα πνιγόταν σε ανελέητο ποτάμι μίσους. Η “Βάρκιζα” τον Φεβρουάριο του '45, δεν απέφερε τίποτα το ουσιαστικό και ο τόπος όδευε σε μεγαλύτερες, σε πιο αιματηρές περιπέτειες.

Σε εκείνες τις τόσο ταραγμένες εποχές, γεννήθηκε η ευαισθησία για τη διάσωση όσων περισσότερων εκπροσώπων της αναδυόμενης γενιάς. Κι΄ όταν μιλάμε για διάσωση εννοούμε κατ' αρχήν σαν φυσικά πρόσωπα. Να μην καταλήξουν είτε από αδέσποτα βλήματα, είτε από τις κακουχίες. Έπειτα να καλλιεργήσουν τις δεξιότητές τους, να μορφωθούν και να αποτελέσουν χρήσιμες μονάδες στην μελλοντική προσπάθεια του τόπου για επανόρθωση.

Κύριος εκφραστής αυτής της προσπάθειας, ήταν ο Διευθυντής του Γαλλικού Ινστιτούτου Αθηνών, Οκτάβιος Μερλιέ συνεπικουρούμενος από την Ελληνίδα σύζυγό του Μέλπω και τον γενικό γραμματέα του Ινστιτούτου Ροζέ Μιλλιέξ. Επιστρέφοντας στην Ελλάδα τον Ιούνιο του '45, μετά τον εκτοπισμό μου από τις Γερμανικές δυνάμεις κατοχής, βάζει σε κίνηση ένα πολύπλοκο, παράτολμο και δύσκολο σχέδιο. Να διώξει στο ασφαλές Παρίσι όσους περισσότερους νέους και υποσχόμενους ανθρώπους μπορούσε, να διασώσει όσο περισσότερο ελληνικό ανθό.