...κι άλλες, χειμωνιάτικες εικόνες - Κυριακή 8 Φεβρουαρίου 2015 PDF Print E-mail

Μάταια προσπαθούσα να αντιληφθώ την «προσφορά», τη χρησιμότητα του Χειμώνα. Στη συνείδησή μου, παρέμενε, σαν ένα αναγκαίο κακό ανάμεσα από δυο χρήσιμες, όμορφες εποχές. Μέχρι που...
... σκόνταψα πάνω σε μια πρόταση του Ίωνα Δραγούμη:
«Εκείνο που με συνδέει μ’ έναν τόπο δεν είναι το καλοκαίρι, είναι ο χειμώνας, και με τους ανθρώπους, οι λύπες της αγάπης». Τι σκέφτηκε ο άνθρωπος! 
Καταθλιπτική στη βάση της, δαντελένια στη σύλληψη, και ασφαλώς πολύ χειμωνιάτικη, η διατύπωση του σημαντικού και αδικοχαμένου Έλληνα, κατάφερε να μου ανοίξει μια άλλη πόρτα στην αντίληψη περί χειμώνα.

Κι εκεί πάνω,
την εποχή όπου η νύχτα παίρνει τις μεγαλύτερες τιμές της, που σκοτεινιάζει από τις πέντε και που αν δεν έρθει επτά δεν βλέπεις, πέρασα το αυλάκι, από κάτω, από τα Ισθμια, για να το δω και να με δει. Λίγο μετά άρχισε η βροχή. Από τον παλιό δρόμο διότι ταξιδεύουμε, δεν πάμε κάπου και Σολομός, Χιλιομόδι, Άργος, Μύλοι και ο θρυλικός κολοσούρτης έρχεται να αναμοχλεύσει μνήμες Θητείας, νεανικές και ως εκ τούτου λαμπερές.



Δρομολόγιο σχεδόν ανεξέλεγκτο ή καλύτερα απρογραμμάτιστο. Περιμετρικά το Μαίναλο, μέχρι τη Βυτίνα και μετά μέσα στην καρδιά του βουνού, πάνω στην καρδιά της Πελοποννήσου, κατεβαίνοντας πρώτα νότια και μετά δυτικά. Με το τελευταίο, βροχερό φως, στην απόχρωση του μπλε στη Στεμνίτσα και από εκεί στη Δημητσάνα. Διανυκτέρευση.
Λίγο πριν τα μεσάνυχτα  ομίχλη έχει καταπέσει στην μικρή πλατεία όπου βρίσκονται η εκκλησία, το διθέσιο Δημοτικό σχολείο, η Βιβλιοθήκη και το άγαλμα του Γρηγορίου του Ε'. Πορτοκαλί  φως, πνιγμένο από την ομίχλη, νυκτερινή ησυχία και ψιλόβροχο.



Λίγες ώρες αργότερα.
Κρύα μέρα, παιδάκια ντυμένα χειμωνιάτικα και πρωινή προσευχή έξω από το σχολειό. Η εικόνα του παιδιού του 21ου αιώνα, της ελληνικής επαρχίας, δεν έχει τίποτα να ζηλέψει από την εικόνα του παιδιού της πρωτεύουσας. Πριν από είκοσι και περισσότερα χρόνια δεν ήταν καθόλου έτσι. Αντίθετα σήμερα πολλές περιοχές της επαρχίας δημιουργούν σαφώς καλύτερες συνθήκες για την ανάπτυξη των παιδιών από την πρωτεύουσα.
Χεράκια που σηκώνονται να σχηματίσουν το σταυρό και βιαστικά μέσα να αρχίσει το μάθημα. Αναρωτιέμαι αν σήμερα, είναι καλύτερη εποχή να είσαι μαθητής του Δημοτικού από την δεκαετία του '60.



Αμείωτη βροχόπτωση
σε όλη τη διάρκεια του πρωινού. Τα τέσσερα χιλιόμετρα που χωρίζουν τη Δημητσάνα από τη Ζάτουνα, ξετυλίγονται ανάμεσα από βράχους, λες και είναι κομμένοι με σπαθί όπως έχει τα έχει περιγράψει ο Μίκης Θεοδωράκης, τότε, τον Δεκέμβριο του '68 που τον πήγαν εξορία, εκεί στην  ορεινή καρδιά της Πελοποννήσου.
Αναρωτιέμαι για το ηθικό των ντόπιων εκείνη την περίοδο, όπου το σύστημα εξέβραζε εξορισθέντες στούς τόπους τους. Δεν θα έπρεπε να νοιώθουν, κάπως, στο περιθώριο;



Ο χρόνος, ο χρόνος τα αλλάζει όλα όμως., Ικαρία, Ανάφη, Φολέγανδρος. Τη δεκαετία του '60, ήταν τόποι αποκλεισμού, είκοσι μόλις χρόνια αργότερα περιζήτητοι τουριστικοί προορισμοί. Για αν μην  μιλήσουμε για την Μύκονο, νησί εξορίας στο μεσοπόλεμο και από τη δεκαετία του '50 και εντεύθεν τόπος μαγνήτης για το αποκαλούμενο διεθνές jet set.

Η Ζάτουνα δεν διεκδικεί τέτοια τουριστική φήμη, αν και στις μέρες μας είναι σαφώς πιο εύκολα προσπελάσιμη, ενώ η εκτόπιση του Μίκη, της έχει προσδώσει φήμη, όπως έχει ομολογήσει και ο σημαντικός ηθοποιός Μίμης Φωτόπουλος:  «Γεννήθηκα ανήμερα Κυριακής των Βαΐων, σημαδιακή μέρα στη Ζάτουνα,  χωριό που έγινε γνωστό όχι από μένα φυσικά, αλλά από τον Μίκη Θεοδωράκη»


Ταξιδεύοντας δυτικά
έως την Ολυμπία, το εύφορο έδαφος και οι συχνές βροχοπτώσεις, έχουν κλείσει τις πληγές των πυρκαγιών του 2007, πάντα σε σχέση με τις αντίστοιχες ζημιές από τις πυρκαγιές που έπληξαν την Αττική την ίδια χρονιά. Αυτό που δεν μπορεί να αλλάξει, είναι η απώλεια 37 ψυχών, στον νομό Ηλείας, 25 από τις οποίες στην Αρτέμιδα.

Ανεβαίνοντας βόρεια, το φημισμένο δάσος από δρυς στο οροπέδιο της Φολόης, δεν είχε τίποτα από τις δόξες της άνοιξης. Τουναντίον, το παχύ στρώμα από τα πεσμένα φύλα και η ομίχλη που άλλοτε έκρυβε και άλλοτε αποκάλυπτε το βάθος του δάσους, προσέφερε μια απολύτως χειμωνιάτικη εικόνα.
Στη Λάμπεια, εικόνες της επαρχίας που ερημώνεται με το διώροφο στολίδι στην είσοδο του χωριού να έχει αφεθεί  στην τύχη του.



Κι΄ από εκεί πάνω στο οδικό τόξο που φτάνει στα Λυκούρια. Κάθε φορά που βρίσκομαι εκεί, ή τα σκέφτομαι, δεν μπορώ παρά να θυμηθώ με τι ενθουσιασμό είχε γράψει ο Τάκης Πιρπιρής:  «...πετώντας χαμηλά στην ανάβαση για τα Λικούρια, που οι άνθρωποι ανά τον κόσμο πιστεύουν ότι υπάρχουν σε ράλυ μόνον όταν τα βλέπουν!» πριν από 42 χρόνια όταν η συγκεκριμένη διαδρομή, είχε γίνει τμήμα του ράλι «Ακρόπολις». Στις μέρες μας βέβαια, δεν υπάρχουν και πολλά από εκείνη την επική εποχή. Οι χωματόδρομοι έχουν ασφαλτοστρωθεί και διαπλατυνθεί, δεν αποτελούν μέρος κάποιου αγώνα, οι αγώνες έχουν μειωθεί, έχουν μικρύνει και οι ντόπιοι εξυπηρετούνται καλύτερα, ταχύτερα.



Από το ορεινό πέρασμα
της Καστανιάς, όπου κάποτε δέσποζε σε θέση περίοπτη  το Ξενία, αλλά τώρα είναι αφημένο σε ένα μέλλον άδηλο, η κάθοδος πάνω στο στριφτερό, ενδιαφέροντα, αν δεν έχει άλλα οχήματα, δρόμο που ξετυλίγεται στις νότιες πλαγιές της Ζήρειας, και κατεβαίνει 500 μέτρα υψομετρικής διαφοράς από τα 1.100 της Καστανιάς  στα 600 της πεδιάδας της Στυμφαλίας.

Με τη βροχή να έχει σταματήσει, με τον ουρανό, σε μερικά σημεία να είναι γαλανός, έτσι σαν μια πρόσκαιρη βελτίωση, η μέρα κυλούσε προς το τέλος της.
Από το Σούλι στο Κιάτο, όπου τίποτα δεν θυμίζει την ειδική διαδρομή που συχνά περιλάμβαναν τα ράλι της δεκαετίας του ΄60 ή την ανάβαση που διοργανώθηκε μερικές φορές από το ΄70 και μετά, κατηφοριά έως την εθνική αρτηρία.

Λίγα εύκολα, αδιάφορα, γρήγορα χιλιόμετρα και επιστροφή στο κλεινόν άστυ. Ο χειμώνας συνεχίζεται.