Αλήθεια (05.05.2011)

Τεράστιο και συχνά ασήκωτο το βάρος της αλήθειας, ορίζει σε ένα μεγάλο βαθμό την πορεία της ανθρωπότητας. Όταν μπόρεσε να το αντέξει προχώρησε. Όταν υποχώρησε ή ακόμα χειρότερα κρύφτηκε κάτω από αυτό το βάρος, δυσλειτούργησε. Ίσως διότι όπως έχει διατυπώσει και ο Oscar Wilde : «Η αλήθεια είναι σπάνια αγνή και ποτέ απλή».

Σε πλήρη αντίθεση πάντως, με τις θέσεις του Ιρλανδού και 24 αιώνες ενωρίτερα, ο Αισχύλος μας είπε πως: «Απλά γαρ έστι της αληθείας έπη». Ένας από τους τρεις μεγαλύτερους τραγικούς του αρχαίου κόσμου, ένας πολεμιστής που συμμετείχε στην μάχη του Μαραθώνα, στις ναυμαχίες του Αρτεμισίου και της Σαλαμίνας ήταν δύσκολο να μας δώσει άλλη εικόνα για την αλήθεια, έτσι που έζησε και δημιούργησε, κάτω από το Αττικό φως.

Ότι, η αλήθεια, θα δυσκολευόταν να βρει καθολική αποδοχή στην ανθρώπινη πρακτική έγινε γρήγορα κατανοητό. Στάθηκε εμπόδιο απέναντι σε ισχυρούς παράγοντες της ζωής. Ο Λέον Τολστόι το εξέφρασε λογοτεχνικά και ανθρώπινα: «Όλοι μας αγαπάμε την αλήθεια, αλλά οι περισσότεροι αγαπάμε πιο πολύ το συμφέρον.»

Εξ ορισμού απαιτεί θυσίες και μάχες για την εδραίωσή της, γεγονός που επεσήμανε γλαφυρά, ο βαθιά απαισιόδοξος Αρθούρος Σοπενάουερ: «Κάθε αλήθεια περνάει από τρία στάδια. Πρώτα γελοιοποιείται. Μετά βρίσκει σφοδρή αντίθεση. Και στο τέλος θεωρείται αυτονόητη».

Στο ίδιο μήκος κύματος και ο Βολταίρος, μια από τις σημαντικότερες μορφές του Διαφωτισμού, μας διαφώτισε αρκετά λέγοντας: «Η αλήθεια είναι ένα φρούτο που μπορούμε να το μαζέψουμε όταν είναι πολύ ώριμο».

Φεύγοντας από τα εγκόσμια τα 56 του με την είσοδο του 20ού αιώνα, ο Friedrich Nietzsche ανάμεσα στα πολλά άλλα, πρόλαβε να μας πληροφορήσει ότι: «Η αξία ενός ανθρώπου μετριέται με το πόση αλήθεια μπορεί να σηκώσει.»

Στην δύνη της επιτάχυνσης του 20ου αιώνα, η οδύνη της αναζήτησης για τις ιδιότητες, το ειδικό βάρος και τη φύση της αλήθειας ουδόλως εξέλιπε. «Σκληρή η αλήθεια, σαν αλέτρι» μας έγραψε η ποιητική μορφή του Χιλιανού Pablo Neruda.

Από κοντά και ο γεννημένος στο Αλγέρι, Νομπελίστας Albert Camys θύμα τροχαίου και αυτός (Facel Vega o «θύτης» του) θα μας πληροφορήσει πως: «Η αλήθεια, όπως και το φως, τυφλώνει». Για το τέλος, η άποψη του Χρήστου Μαλεβίτση: «Η αλήθεια δεν είναι αντικείμενο, είναι οδός». Οι πνιγμένοι στα κωνοφόρα δασικοί δρόμοι της Καλοσκοπής, γενέτειρας του Μαλεβίτση, αποτέλεσαν την καλύτερη οδό στη σκέψη του διανοητή.